Solakli Havzasi’nin (Trabzon) Heyelan Duyarliliği Ve Yerleşi̇m Yeri̇ Ri̇sk Anali̇zi̇

Abstract

Solaklı havzası; doğal karakterinden kaynaklı tehlike ve riskler taşır. Havza da Eğim değerlerinin yüksek oluşu, şiddetli ve ekstrem yağış değerleri, hidrografik özellikler, litoloji ve antropojenik baskıların birlikteliği heyelanları daha sık görülen, ekonomi ve toplum üzerinde daha yıkıcı etkileri olan bir afete dönüştürmüştür. Havzada heyelan envanter çalışmaları olmasına karşın heyelan riskini azaltabilecek çalışmalar az yada eksiktir. Bu çalışma bu eksikliğin giderilmesine katkı sağlayacaktır. Solaklı havzasında heyelana neden olan parametrelerin heyelan üzerindeki etki oranlarının belirlenmesi, bu parametrelerin çakıştırılmasıyla oluşturulacak sonuç haritalarıda (Heyelan duyarlılık, Yerleşim yeri heyelan risk haritası) göz önünde bulundurarak havzanın heyelan oluşturma potansiyelinin ortaya konması, heyelana karşı riskli yerleşmelerin mekansal dağılımının değerlendirilmesi, ilgili kurum ve kuruluşlara havzada heyelan risklerin azaltılmasına katkı sağlaması amaçlanmıştır. Bu çerçeve de topoğrafik parametreler (yükseklik, eğim, bakı, drenaj yoğunluğu, akarsuya uzaklık, topoğrafik nemlilik indeksi, profil eğriliği) litoloji yola yakınlık ve yağış verilerinin heyelana duyarlı alanların mekansal dağılışı üzerine etkilerini belirlemek için kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar bir heyelan duyarlılık haritası geliştirmek için frekans oranı tekniğinde kullanılmıştır. Havzanın % 35'lik kısmına denk düşen saha çok düşük ve düşük duyarlılığa sahipken % 33'lük kısmı yüksek ve çok yüksek duyarlılığa sahip alanlara karşılık gelmektedir. Solaklı havzasının heyelan duyarlılık haritası ROC Eğrisi kullanılarak doğruluk değerlendirmesi yapılmıştır. Buna göre Solaklı havzasının duyarlılık haritasının 0,73 doğruluğa sahip olduğu görülmüştür. Havzada yapılan heyelan analizleri ve değerlendirmeleri yerel makamlara heyelan risk yönetiminin gerçekleştirilmesine katkı sağlayacaktır. Havzada yapılan heyelan çalışmaların artması havzadaki nüfusun heyelan riskine karşı tedbir alması açısından önem arz etmektedir.

Importance of Location Selection in Regions with Disaster Risk: The Case of Ayancık Babacay Village

“…Bunun üzerine yeni kurulacak yerleşme için seçilen alanının konumu itibariyle heyelan açısından riskli bir alan olabileceği düşünülmüş, bu konuya açıklık getirmek amacıyla ArcGIS programının "Owerlay" aracı ile "Weighted Owerlay" tekniği kullanılarak yöre için bir heyelan risk analizi yapılmıştır. Yörenin coğrafi özellikleri ve bu teknik ile daha önceden yapılmış çalışmalar (Özşahin, 2013, 2014Öz & Günek, 2021;Avcı, 2015;Sunkar & Avcı, 2016) göz önüne alınarak heyelan için parametreler belirlenmiş, veriler ilgili kaynaklardan temin edilmiştir (Tablo 1).…”