Społeczna kontrola wyborów w polskim prawie wyborczym

Abstract

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. normuje sposoby wyłaniania osób, które sprawują władzę w państwie. Wskazuje, że wybory mają być powszechne i bezpośrednie, a głosowanie tajne. Dodatkowo w przypadku wyboru Prezydenta, przedstawicieli organów jednostek samorządu terytorialnego oraz posłów wybory mają być równe. Proporcjonalne wybory są wymagane jedynie w przypadku wyborów do Sejmu.W Konstytucji znalazły się również normy wskazujące czynne i bierne prawo wyborcze obywateli polskich. Ustawa zasadnicza nie zawiera jednak żadnego przepisu, gwarantującego wprost prawo do wolnych wyborów. Prawo to ustanawia natomiast art. 3 Protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 20.03.1952 r. 1 .Protokół ten został przedstawiony państwom członkowskim 20.03.1953 r. i po uzyskaniu dziesięciu ratyfikacji wszedł w życie 18.05.1954 r. Jest on tekstem odrębnym od Konwencji pod względem redakcyjnym. Jednak mimo tej odrębności jego postanowienia uznane są "za dodatkowe artykuły Konwencji, a wszystkie przepisy Konwencji będą stosowane odpowiednio" (art. 5 Protokołu nr 1). Tak więc, w wymiarze materialnym, można mówić o zintegrowaniu protokołu z Konwencją 2 . Protokół, podobnie jak Konwencja, wyznacza wspólny europejski standard, do którego przestrzegania zobowiązane są państwa Rady Europy, które ratyfikowały Protokół.