W artykule został omówiony współcześnie występujący na szeroką skalę problem ochrony dziedzictwa kulturowego w świetle dynamicznego rozwoju obszarów zurbanizowanych. Horyzontalna struktura murów obronnych i bram wielowiekowej zabudowy miejskiej jest ważnym źródłem dokumentacji. Wykorzystanie zabytkowych terenów pod wysokie budownictwo, prestiż i wartość renty gruntowej przyczyniają się do powstawania nowych akcentów przestrzennych, które często niszczą lub zniekształcają historyczne panoramy miast.