ÖZETİşletmelerde ekonomik çalışma gereğinin büyük önem taşıdığı günümüzde, kaynakların etkin olarak kullanılıp değerlendirilmesi oldukça önemli bir konudur. Bu nedenle montaj hatlarında maliyetlerin azaltılması ve iş gücü gibi kaynaklardan verimli şekilde faydalanmak zorunluk hale gelmiştir. Bu makalede Maliyet Tabanlı Stokastik Montaj Hattı dengeleme problemi ilk kez ele alınmış ve bu amaçla bir şans kısıtlı matematiksel model önerilmiştir. Önerilen model, IBM ILOG CPLEX 12.4 yazılımı yardımıyla küçük ve orta boyutlu problemler için çözülmüştür. Elde edilen en iyi çözümler, aynı problemin zaman tabanlı yaklaşımla elde edilen en iyi çözümleri ile istasyon sayısı ve toplam işgücü maliyeti açısından karşılaştırılmıştır. Maliyet tabanlı modelin amaç fonksiyonu, istasyon sayısının en aza indirilmesi olmamasına rağmen, zaman tabanlı modele karşın çözülen 79 problemin tümünde, aynı sayıda istasyon ve 64 tanesinde daha düşük maliyetler elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Maliyet Tabanlı Montaj Hattı Dengeleme, Stokastik Görev Zamanı, Şans Kısıtlı Programlama
COST ORIENTED STOCHASTIC ASSEMBLY LINE BALANCING PROBLEM ABSTRACTIn today's business that need for economic studies are significant, evaluation and effective use of resources is a very important issue. Therefore, in assembly lines, reduction of costs and benefit from resources such as labor efficiently has become imperative. In this paper the chance constraint mathematical model for stochastic cost oriented assembly line balancing problem has been proposed. The proposed model, have been solved for small to medium-sized problems with using IBM ILOG CPLEX 12.4 solver. Obtained the best solutions were compared with the time oriented assembly line balancing results in terms of the number of station and total labor costs.
Keywords: Cost Oriented Assembly Line Balancing, Stochastic Task Time, Chance Constraint Programming
GİRİŞ (INTRODUCTION)Montaj hatları genellikle üretimin son aşamasında daha önce yapılan parçalar ile ürünün son montajını gerçekleştirmek için kullanılır. Bir montaj hattı birbirine malzeme taşıma sistemleri ile bağlanmış bir dizi istasyondan oluşur. Her bir istasyonda iş parçalarına çevrim zamanı denilen sınırlı bir zaman dilimi içerisinde bir veya daha fazla montaj işlemi yapılmaktadır. Montaj hatlarında karşılaşılan en temel problem, yapılması gerekli görevlerin ürün ve üretim sistemine bağlı kısıtlar altında bir veya daha fazla amaç gözetilerek hattaki istasyonlara atanmasıdır. Bu probleme montaj hattı dengeleme (MHD) denir. Literatürde MHD problemleri üzerindeki çalışmaların çoğunda, montaj hattı dengelemenin amacı sabit bir çevrim zamanı içerisinde istasyon sayısının en aza indirilmesi ya da belirli bir istasyon sayısı için çevrim zamanın enaza indirilmesi olarak ifade edilmiştir.