Kratak sadržaj Uvod. Uspješnost izvođenja vaskularnih rekonstrukcija, naročito velikih abdominalnih i torakalnih krvnih sudova, nije promijenila stavove većine onkoloških hirurga koji smatraju da je tumorska invazija vaskularnih struk-tura relativna kontraindikacija za uklanjanje tumora. Cilj rada je pokazati da operacije retroperitonealnih tumora koji su u koliziji sa velikim krvnim sudovima imaju prihvatljiv perioperativni morbiditet i mortalitet u ranom postoperativnom toku i zadovoljavajuće udaljene rezultate. Metode. Rad predstavlja prospektivnu studiju koja obuhvata 46 bolesnika (31 muškarac) starosti između 29 i 84 godina (prosječna starost 58 godina) kod kojih je urađena resekcija i rekonstrukcija visceralnih krvnih sudova retroperitoneuma, tokom hirurške resekcije primarnih i sekundarnih tumora retroperitoneuma. Glavni rezultati mjerenja u ovoj studiji su rani (<30 dana) morbiditet i mortalitet, kasni (>30 dana) vaskularni morbiditet i mortalitet, primarna prohodnost vaskularne rekonstrukcije i preživljavanje. Rezultati. Resekcija donje šuplje vene sa rekonstrukcijom PTFE graftom izvedena је kod 4 bolesnika, а aortna resekcija sa rekonstrukcijom graftom kod 2 bolesnika. Rekonstrukcija portne vene bila je izvedena tokom resekcije neoplazmi pankreasa i neoplazme jetre u 3 bolesnika. Resekcija i rekonstruk-cija gornje mezenterične arterije kod 2 bolesnika, zajedničke ilijačne arterije kod 2, zajedničke ilijačne vene u 3 bolesnika. Lijenalna, femoralna i donja mezenterična arterija rekonstruisane su kod 3 bolesnika. Tridesetodnevni mortalitet bio je 8,7% (4 bolesnika). Opšti tridesetodnevni morbiditet bio je 17,39%, dok rani vaskularni morbiditet uključuje krvarenje na arterijskoj ili venskoj anastomozi kod 2 bolesnika i ranu trombozu vaskularnog grafta kod 2 bolesnika. Primarna prohodnost vaskularne rekonstrukcije za 12 mjeseci bila je 80%, a preživljavanje 56,5%. Tokom perioda praćenja 26 bolesnika je bilo živo, bez recidiva osnovne bolesti. Kumulativna stopa preživljavanja bila je 64,3% i 48,2% za 1 i 3 godine. Zaključak. Istovremene rekonstruktivne vaskularne procedure dozvoljavaju resekciju tumora koji zahvataju vaskularne strukture sa prihvatljivim ranim i kasnim morbiditetom i mortalitetom. Ključne riječi: retroperitonealni tumor, tumorska invazija, krvni sudovi, vaskularna rekonstrukcija Adresa autora: Doc. dr Radmil Marić Studentska 7 b 73300 Foča rmaricr@yahoo.com