Czy parlament mo¿e zmieniae mê¿czyznê w kobietê?Granice i miejsce zasady supremacji parlamentu w brytyjskim porz¹dku konstytucyjnym wobec europejskich procesów integracyjnych (wybrane problemy) 1 Wprowadzenie P roblematyka brytyjskiego prawa ustrojowego jest przedmiotem zainteresowania wielu nie tylko europejskich konstytucjonalistów. Wynika to zapewne z wiêkszej ni¿ "kontynentalna" z³o¿onooeci brytyjskiej konstytucji 2 . Zasady znajduj¹ce siê w tzw. konstytucji niepisanej budz¹ ciekawooeae g³ównie ze wzglêdu na problem jej praktycznego zastosowania 3 . Bardzo interesuj¹cym problemem wydaje siê byae wzajemna relacja elementów ustawy zasadniczej Zjednoczonego Królestwa, a tak¿e pozycja zasady supremacji parlamentu wzglêdem pozosta³ych czêoeci konstytucji, co bêdzie przedmiotem niniejszego artyku³u. Problem ten wydaje siê byae nierozwi¹zywalny, o ile próbê jego rozwi¹zania podejmie siê bior¹c pod uwagê wy³¹cznie dyrektywy wynikaj¹ce z prawniczej literatury konstytucjonalistów. Winna byae ona uzupe³niona o rozwa¿ania natury filozofii prawa czy te¿ filozofii polityki.Na samym pocz¹tku nale¿a³oby wskazaae czêoeci brytyjskiej konstytucji. Choae systematyka podzia³u nie jest jednoznaczna (nawet na p³aszczyŸnie semantycznej), to mo¿emy dostrzec w polskiej literaturze naukowej pewne podobieñstwo. Na potrzeby niniejszego artyku³u przyjmijmy, ¿e konstytucja Zjednoczonego Królestwa sk³ada siê z czterech czêoeci: norm prawa stanowionego 4 , 1 Tytu³ artyku³u nawi¹zuje do stwierdzenia francuskiego badacza Jeana Louisa de Lolme, który stwierdzi³, ¿e parlament brytyjski mo¿e zrobiae wszystko oprócz zmiany kobiety w mê¿czyznê. Reakcj¹ na to stwierdzenie by³a odpowiedŸ W. Ivora Jenningsa, ¿e jak najbardziej Parlament mo¿e zmieniae kobietê w mê¿czyznê w sensie prawnym, tak jak mo¿liwe jest wydanie przez Parlament ustawy zakazuj¹cej palenia papierosów na ulicach Pary¿a oraz nakazu zabijania b³êkitnookich dzieci. Powy¿sze wyró¿nienie aktów tworz¹cych czêoeae konstytucji jest o tyle trudne, ¿e ustalenie który akt stanowiony przez parlament nale¿y uznaae, za czêoeae konstytucji, a który takiego statusu posiadaae nie bêdzie zale¿y w gruncie rzeczy od prawa zwyczajowego (common law) 5 , konwenansów (konwencji) konstytucyjnych 6 oraz zasad ustrojowych. Przedmiotem niniejszego artyku³u bêdzie element ostatniego sk³adnika konstytucji -zasada suwerennooeci parlamentu.Konsekwencj¹ tak z³o¿onego sk³adu brytyjskiej konstytucji jest jednak bardzo prosta procedura jej zmiany. Brytyjska ustawa zasadnicza jest uznawana powszechnie za jedn¹ z najbardziej elastycznych na oewiecie 7 , a ustawê o zmianie konstytucji przyjmuje siê w takim samym trybie jak ka¿d¹ inn¹ ustawê publiczn¹.
Zasady ustrojowe jako sk³adnik brytyjskiej konstytucjiPowszechnie w literaturze wyró¿nia siê trzy zasady ustrojowe: zasadê podzia³u w³adzy, zasadê rz¹dów prawa (rule of law) i zasadê supremacji parlamentu. Zasady te stanowi¹ pewne generalne idee konstytucyjne, które w pañstwach posiadaj¹cych pisane konstytucje s¹ zapisane w pierwszych rozdzia³ach (czêsto i w preambu³ach) u...