Turizm Rehberliği Alanında Yapılan Akademik Çalışmaların İncelenmesi

Abstract

Çalışmanın Amacı ve Önemi: Çalışmada turizm rehberliği alanının gelişim seyrini ortaya koymak amacıyla, 2005-2017 yılları arasında; YÖK Tez Merkezinde ve Proquest Veritabanında erişim sağlanan tezler, ULAKBİM ve Google Akademik veri tabanlarındaki erişilebilen ulusal makaleler ve ScimagoJournal& Country Rank'de (SJR) üst sıralarda yer alan 35 turizm dergisinde yayınlanan uluslararası makaleler, Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongreleri'nde sunulan bildiriler taranmıştır. Ayrıca 2018 Nisan ayında düzenlenen Balıkesir Turizm Rehberliği Kongresi'nde sunulan bildiriler ve ilk sayısını Haziran 2018'de çıkaran Turist Rehberliği Dergisi'nde yayınlanan makaleler de incelenmiştir. Literatüre bakıldığında daha önce rehberlik alanındaki çalışmaların incelenmesinin sadece ulusal alanla sınırlı kaldığı uluslararası alandaki akademik çalışmaların da incelendiği bir çalışmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın yer alan boşluğu dolduracak nitelikte olması bakımından önem arz ettiği düşünülmektedir. Çalışmanın Yöntemi: Araştırma, kavramsal bir çalışma olarak tasarlanmıştır. İkincil verilerin değerlendirilmesinde bibliyometrik teknik kullanılmıştır. Bibliyometri, çeşitli disiplinlerde alanın gelişim seyrini ortaya koymak için kullanılan bir tekniktir.

Coğrafi İşaret Konusunda Yazılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

“…Lisansüstü tezlere yönelik bibliyometrik çalışmalar incelendiğinde turizm (Turan, 2014;Tayfun vd., 2016), turizm eğitimi (Polat Üzümcü, 2019), turizm pazarlaması (İnce, Gül ve Bozyiğit, 2017), yiyecek-içecek (Aydın, 2017;Ayaz ve Türkmen, 2018), gastronomi (Sünnetçioğlu vd., 2017;Şahin vd., 2018), destinasyon (Aydın ve Aksöz, 2019), ekoturizm (Gökkaya, Acar ve Yıldırım, 2017), sürdürülebilir turizm (Güdü Demirbulat ve Tetik Dinç, 2017), kırsal turizm (Gül ve Gül, 2018), tarım turizmi (Akkaşoğlu vd., 2019), inanç turizmi (Özçoban, 2020), sağlık turizmi (Canik ve Güneren Özdemir, 2019), termal turizm (Oğuzbalaban, 2019), medikal turizm (Çolakoğlu, Altun ve Kıykaç, 2019), iklim değişikliğinin turizme etkisi (Polat, Düzgün ve Yeşiltaş, 2019) gibi konularda çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Ayrıca lisansüstü tezlerle birlikte makale ve bildirilerin bir arada değerlendirildiği engelli turizmi (Cevizkaya, İlsay ve Avcıkurt, 2014), kırsal turizm (Bozok, Kılıç ve Özdemir, 2017), turizm rehberliği (Çapar, Toksöz ve Dönmez, 2018) gibi konularda da çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalarda tezin türü, yayınlandığı dil, danışmanın unvanı, yayınlandığı yıl, üniversite, enstitü, anabilim dalı, konusu, araştırma yöntemi, örneklem, kullanılan anahtar kelimeler, sayfa sayısı gibi parametreler dikkate alınarak incelenmiştir.…”

İznik İle İlgili Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Profili

“…Therefore, it is a research approach that is used in many fields and by many people (Özel and Kozak, 2012). Reviewing the relevant literature (Kozak, 2001;Al and Coştur, 2007;Yalçın, 2010;Al, Soydal and Yalçın, 2010;Taşkın and Çakmak, 2010;Zencir and Kozak, 2012;Zan, 2012;Çiçek and Kozak, 2012;Şakar Denktaş and Cerit, 2013;Çakıcı, Yıldırım and Karacaoğlu, 2013;Polat, Sağlam and Sarı, 2013;Cevizkaya, İlsay and Avcıkurt, 2014;Hotamışlı and Erem, 2014;Şahin and Acun, 2015;Temizkan, Çiçek and Özdemir, 2015;Hotamışlı and Efe, 2015;Ulu and Akdağ, 2015;Bozkurt Çetinkaya and Çetin, 2016;Arslan and Emeksiz, 2016;Tayfun, Küçükergin, Aysen, Eren and Özekici, 2016;Yılmaz, 2017;Alımanoğlu and Ayazlar, 2017;Beşel and Yardımcıoğlu, 2017;Demirbulat Güdü and Dinç Tetik, 2017;Ayaz and Türkmen, 2018;Çapar, Toksöz ve Dönmez, 2018;Aydın and Aksöz, 2019;Demiral and Saatçi, 2019), we can see that bibliometric studies have increased in recent years.…”

Review of Postgraduate Theses about Tourist Guide Field with Bibliometric Analysis (1989-2019)

“…Turizm alanında bu çalışmaların araştırma kalitesinin, etki ve prestij faktörlerine olan ilginin ve gelişiminin bibliyometrik analiz ile araştırılması da önemlidir (Hall, 2011: 16). Bu doğrultuda turizm alanında yapılan bibliyometrik çalışmalar incelendiğinde turizmin alt boyutlarına ve ilgili bulunduğu farklı konulara ilişkin olarak turizm pazarlaması (Özel & Kozak, 2012), turizm dergilerinde yayınlanan inovasyon ile ilgili makaleler (Ülker, Örnek & Çalhan, 2019), turizm eğitimi (Üzümcü, 2019), kırsal turizm (Bozok, Kılıç & Özdemir, 2017), sürdürülebilir turizm (Demirbulat & Dinç, 2017), sağlık turizmi (Temizkan, Çiçek & Özdemir, 2015) gibi çalışmalara ve ayrıca ilgili konu ile alakalı olarak turist rehberliği alanı ile ilgili yapılan akademik çalışmaların bibliyometrik analizini konu alan çalışmalar (Şahin & Acun, 2015a;Şahin & Acun, 2015b;Çapar, Toksöz & Dönmez, 2018;Özsoy & Çokal, 2018;Kaygalak & Kırlar, 2019, Arıkan Saltık, 2020Zengin & Atasoy, 2020) ile literatüre katkı sağlanmıştır (bkz. Tablo 2).…”

“…Hazırlanan diğer çalışmalarda (Şahin & Acun, 2015a;Çapar, Toksöz & Dönmez, 2018;Özsoy & Çokal, 2019;Zengin & Atasoy 2020;Arıkan Saltık, 2020) gerek bildirilerde gerekse lisansüstü tezlerde veri toplama tekniği olarak nicel yöntemlerin daha çok tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Kaygalak ve Çelebi (2019) ise inceledikleri turist rehberliği alanı ile ilgili makalelerde daha çok nitel yöntemlerin kullanıldığı sonucuna ulaşmışlardır.…”