Türk Basınında Göçmen, Sığınmacı ve Mülteci Haberleri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Uluslararası göçler, hem sebepleri hem de neden olduğu sonuçlar bakımından, medyanın gündemini belirlemektedir. Medya gündemi ise, halkın bakış açısını biçimlendirmektedir. Çünkü medya -özellikle seçtiği temsiller ile- toplumsal gerçekliği tekrar inşa edebilme gücüne sahiptir. Bu sebeple de, ülkemize son yıllarda yoğun bir şekilde gerçekleştirilen Suriyeli, Afgan ve Ukraynalı göçlerinin basında nasıl sunuldukları giderek önem kazanmıştır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, Suriyeli, Afgan ve Ukraynalı göçlerinin Türkiye’deki ana akım medya dışında kalan gazetelerde nasıl sunulduklarını incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, Yeni Akit, BirGün ve Habertürk gazetelerinde 06.05.2022 - 06.06.2022 tarihleri arasında yayımlanmış olan, konuyla ilgili tüm haber metinleri ve köşe yazıları incelenmiştir. Çalışma kapsamında toplam 173 haber, içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Haberlerde, haber aktörlerinin nasıl temsil edildikleri, haber temaları ve alt temalarının neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Toplanan veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonunda, haberlerin en çok, ‘’Duyulan Rahatsızlıkla İlgili İçerikler’’ ve ‘’Siyasi İçerikler’’ temaları ile verilmiş oldukları tespit edilmiştir.

Migration and Asylum Representation in the Turkish Press

“…Yapılan çalışmalar ana hatlarıyla değerlendirildiğinde ise gazetelerin sahip oldukları ideolojiler doğrultusunda sığınmacı temsili ürettikleri, bazı gazetelerin sığınmacı sorununu insani ve İslami açıdan ele aldığı, bazılarının ise sığınmacıları hükümet eleştirisi için araçsallaştırdıkları (Efe, 2015), Suriyeli sığınmacıların "yoksul" ve "yardıma muhtaç" şeklinde temsil edildiği ancak bazı haberlerde doğrudan tehdit kaynağı olarak da gösterildikleri (Pandır, Efe, & Paksoy, 2015), bir yandan Suriyelilerin toplumdaki sorunların merkezine konumlandırıldıkları ve 'günah keçisi' ilan edildikleri diğer yandan edilgen ve mağdur olarak tanımlandıkları (Göker & Keskin, 2015), sığınmacıların "savaş kaçkını", "terörist", "korkak", "cahil" gibi olumsuz sıfatlarla nitelendiği ırkçı söylemlerin de olduğu (Doğanay & Çoban Keneş, 2016) ve haberlerde sığınmacıların kendi seslerini duyurmalarına çok fazla fırsat verilmediği, bu durumun Suriyeli sığınmacıların basında aktif özne konumuna gelmesini engellediği ayrıca hukuki statüleri farklı olmasına rağmen Türk basınında mülteci ile sığınmacı kavramlarının birbirleri yerine kullanıldıkları (Paksoy & Şentöregil, 2018) anlaşılmıştır. Bunlarla birlikte 2022 yılında yapılan bir araştırmada Suriyeli, Afgan ve Ukraynalı göçünün gazetelerde nasıl sunulduğu ulusal üç gazete kapsamında incelenmiş ve haberlerin çoğunlukla duyulan rahatsızlıklar ve siyasi içerikler ile ilgili olduğu belirlenmiştir (Tiryaki, 2022). Bu çalışmada ise yukarıda bahsedilen çalışmalara benzer şekilde sığınmacıların ulusal basındaki temsillerine odaklanılmış ancak bu çalışmalardan farklı olarak Suriyeli ve Ukraynalı sığınmacıların ve yaşanılan göçün ne sıklıkla haberleştirildiği, farklı iki ulustan gelen sığınmacıların temsillerindeki benzerlikler ve farklılıkların neler olduğu ayrıca yaşanılan göç ile ilgili olumlama veya olumsuzlamaların ne şekilde yapıldığı bu çalışma kapsamında ele alınmıştır.…”