Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Anlam Yapıları Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

ÖzetBu araştırmanın amacı; 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin sözcük ve tümce anlam bilimi ile edim bilim açısından yapısına ilişkin öğretmen görüşlerini; bu metinlerin Türkçe programı ile uygunluğunu belirlemektir. Bu noktada Malatya ilindeki beş eğitim bölgesinden seçilen 15 ortaokulda 30 Türkçe öğretmeninin görüşlerine başvurulmuştur. Bunun için nitel desende oluşturulmuş yarı yapılandırılmış 6 maddelik bir ölçek hazırlanmış ve hazırlanan ölçek ile öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Öğretmenlerin görüşleri araştırmacı tarafından bilgisayar ortamına aktarılmış ve NVivo programında içerik analizi yapılarak ders kitaplarının anlam yapılarına ilişkin Türkçe öğretmenlerinin görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma, ana dili eğitiminde kullanılan en önemli materyallerden biri olan ders kitaplarındaki metinlerin anlam yapılarının sözcük, tümce ve sözce boyutlarında belirli bir çerçeve belirlemesi açısından önemlidir.Anahtar Kelimeler: anlam, anlam bilimi, ders kitabı, Türkçe eğitimi. AbstractThe objective of this study is to get the ideas of teachers in terms of lexical semantics and semantics in clauses and pragmatics in texts in Turkish Course books in 6, 7, 8 grades, and to determine the compatibility of these texts with Turkish Programme. Therefore, 30 teachers of Turkish working in 15 secondary schools located in 5 different regions in province of Malatya were contacted and their opinions were taken. In order to do that, a questionnaire consisted of 6 items prepared as half completed questionnaires in accordance with quality design and by

Öğretmen Görüşleri̇ne Göre Ortaokul Öğrenci̇leri̇ni̇n Konuşma Beceri̇leri̇

“…Dialogues in textbooks should reflect the spoken language usage. In a research carried out on Turkish language textbooks, it was said that the use of the local dialects used in the dialogues are indicated and explained in the workbooks and they are suitable for dramatization; whereas the existing dialogues were directed towards the written language rather than the spoken language (Demir & Sinan, 2016c). Since it is accepted that a student starts school at a certain level of speaking skill, this skill is ignored or neglected.…”

İlkokul Türkçe Ders Kitaplarının Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Dayalı Olarak Bütüncül Bir Yaklaşımla Değerlendirilmesi

“…Bu doğrultuda metinlerin öğrenci seviyesine uygun olmadığı ve ana fikir üretimi konusunda geliştirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Alanyazındaki ilgili araştırmaların sonuçları ile ortaya çıkan sonuçlar benzerlik göstermektedir (Arslan ve Engin, 2019;Canlı, 2015;Coşkun ve Çetinkaya, 2020;Demir ve Sinan, 2016;Kolaç, 2003;Oryaşın, 2019;Saltık, 2018;Solar, 2010;Şahin, 2008;Şara, 2015). Metinlerin öğrenciye görelikte, günlük hayata taşımada ve dil becerilerini geliştirmede uygun olduğu hakkında olumlu görüşlerin ifade edildiği çalışmalar da mevcuttur (Alkış Küçükaydın ve İşçan, 2017;Kabadayı, 2010).…”

“…Ders kitapları üzerine alanyazında birçok araştırma bulunmaktadır (Agrawal vd., 2011;Alpan, 2004;Altbach, 1991;Bondi, 2016;English, 1980;Hutchinson ve Torres, 1994;Issitt, 2004;O'Neill, 1982;Richards, 2001;Rose, Zimet ve Blom, 1972;Sewall, 2005;Turan, 2010;Tyson ve Woodward, 1989). Türkçe ders kitaplarıyla ilgili alanyazındaki çalışmalar (Alkış Küçükaydın ve İşcan, 2017; Anılan, 2014;Arslan ve Engin, 2019;Baş ve İnan Yıldız, 2014;Canlı, 2015;Coşkun ve Çetinkaya, 2020;Çağlar, 2019;Çalışkan, 2016;Çeçen ve Çiftçi, 2007;Çevik ve Güneş, 2017;Çiçek ve Alcellat, 2014;Demir ve Sinan, 2016;Demirhan Bal, 2019;Dökme, 2019;Durukan, 2011;Epçaçan ve Okçu, 2010;Erdost, 2012;Esemen, 2020;Gedik, Pesen ve Tekin, 2016;İnan Yıldız, 2015;İşeri, 2002;Kabadayı, 2010;Karadağ, 2019;Kaya ve Kardaş, 2019;Kayırmaz Yavuz, 2019;Kolaç, 2013;Lüle Mert, 2013;Muradoğlu ve Işık, 2019;Oryaşın, 2019;Özbay, 2003;…”

Edebiyat ve Duygular: Öyküleyici Metinleri Anlamada Duyguların Rolü

“…Türkçe öğretmenlerinin ve öğrencilerin ders kitaplarındaki metinlere yönelik söylemleri ise ulaşılan bu yargıyı dolaylı şekilde desteklemektedir. Öğretmenler metinlerin öğrencilerin gelişim düzeyine ve ilgi alanlarına uymadığını, duygu ve düşünce dünyalarına hitap etmediğini, öğrencilerde estetik ve edebî zevk uyandırmadığını düşünmekte olup metinlere karşı olumsuz bir tutum sergilemektedir (Coşkun ve Çetinkaya, 2020;Demir ve Sinan, 2016;Epçaçan ve Okçu, 2010;Güzelküçük, 2017;Kaya ve Kardaş, 2019;Mutlu, Süğümlü ve Çinpolat, 2019;Saltık, 2018). Ortaokul öğrencileri ise metinlerin ilgi alanlarına uygun olmadığını, dikkatlerini çekmediğini, estetik zevk ve heyecan vermediğini, edebî açıdan zayıf olduğunu düşünmekte olup metinlere karşı olumsuz bir tutum sergilemektedir (Aslan ve Doğu, 2016;Batur ve Özdil, 2020;İşcan, Efendioğlu ve Ada, 2008;Şeker, 2019).…”