Türkçe ders kitaplarındaki metni anlama sorularının eleştirel düşünme becerilerine göre incelenmesi

Incirkuş, Funda Amanvermez; Özçetin, Kübra

doi:10.29000/rumelide.895805

Cited by 3 publications

(5 citation statements)

References 8 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Literatüre bakıldığında Türkçe ders kitaplarındaki metinlere yönelik anlama ve değerlendirme sorularının sınıflanmasına yönelik pek çok çalışmanın varlığından söz edilebilir (Akyol, 1997(Akyol, , 2001Amanvermez-İncirkuş ve Özçetin, 2021;Bozkurt, Uzun ve Lee, 2015;Çeliktürk-Sezgin ve Gedikoğlu-Özilhan, 2019;Göksün ve Kocaarslan, 2021;Kaplan, 2021;Kaya, Ayabakan-İpek ve Aydın, 2021;Kutlu, 1999;Sallabaş ve Yılmaz, 2020;Sarar-Kuzu, 2013;Sur, 2022;Şengül, 2005;Tüm, 2016;Ulum ve Taşkaya, 2019). Bu çalışmalardan pek çoğunun Bloom Taksonomisine göre gerçekleştirildiği görülmüştür (Kaplan, 2021;Sallabaş ve Yılmaz, 2020;Sarar-Kuzu, 2013;Sur, 2022;Tüm, 2016;Ulum ve Taşkaya, 2019).…”

Section: Introductionunclassified

“…Soruların, Barrett taksonomisine (Çeliktürk-Sezgin ve Gedikoğlu-Özilhan, 2019) ve Day ve Park Taksonomisine (Göksün ve Kocaarslan, 2021) dayalı olarak sınıflanmasını içeren araştırmalar da bulunmaktadır. Ayrıca PISA sonuçları ve çeşitli değişkenlere göre yapılan sınıflamaları içeren araştırmalar da yapılmıştır (Akyol, 1997(Akyol, , 2001Amanvermez-İncirkuş ve Özçetin, 2021;Bozkurt, Uzun ve Lee, 2015;Kaya, Ayabakan-İpek ve Aydın, 2021;Kutlu, 1999;Şengül, 2005). Ancak yapılan bu çalışmaların büyük bir çoğunluğu ortaokul düzeyinde Türkçe ders kitaplarının incelenmesini içermektedir.…”

Section: Introductionunclassified

See 1 more Smart Citation

İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerle İlgili Anlam Kurma Sorularının İncelenmesi

ÖZGÜL

Özdemir

2022

Ana Dili Eğitimi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Bu araştırmanın amacı, ilkokul 1-4. sınıf düzeylerindeki Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinleriyle ilgili anlam kurma sorularının soruluş amacına, soruluş yerine, türüne, gerektirdiği bilişsel süreçlere ve cevabın kaynağına göre incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla gerçekleştirilen bu araştırmada, 2021–2022 eğitim-öğretim yılında ilkokulda okutulan Türkçe ders kitaplarındaki metinlere yönelik hazırlanan 936 anlam kurma sorusu incelenmiştir. Elde edilen veriler üzerinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Veriler, araştırmanın güvenilirliğini sağlamak amacıyla her iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, Türkçe ders kitaplarında en çok kimlik belirleme, en az özetleme sorularının olduğu; en çok metin altı sorulara, en az okuma esnasında sorulan sorulara yer verildiği; açık uçlu soruların çoktan seçmeli sorulara göre çok daha fazla olduğu; anlam kurma sorularının çoğunlukla yüzeysel düzeyde olduğu; en çok metin içi sorulara, en az metinlerarası sorulara yer verildiği belirlenmiştir. Araştırmanın sonunda, bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlar ve bu sonuçlara yönelik öneriler sunulmuştur.

show abstract

Section: Introductionunclassified

İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerle İlgili Anlam Kurma Sorularının İncelenmesi

ÖZGÜL

Özdemir

2022

Ana Dili Eğitimi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

“…Çünkü soru, eleştirel düşünmenin temelini oluştur. Nitelikli düşünmenin başlangıcı sorgulamaktır (Amanvermez İncirkuş ve Özçetin, 2021;Facione, 2011;King, 1995;Nosich, 2018;Schmit, 2002). Örneğin "sizce bu metinde kahraman gerekçeli düşünmüş müdür?"…”

unclassified

“…Çünkü sınırlanamamazlık eleştirel düşünmenin gücünün göstergesidir. Bunun için eleştirel düşünme anlayışlarından birini doğru olarak kabul etmek eleştirel düşünmeyi de kendi bağlamından koparmak, kalıplara sokmak anlamına gelebilir (Amanvermez İncirkuş ve Özçetin, 2021;Bailin, 1999).…”

unclassified

See 1 more Smart Citation

Evaluation of Turkish Language and Literature Textbooks in Terms of Critical Thinking

Çelik

Aykaç

2023

Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Bu araştırmanın amacı, 2018 öğretim programına göre hazırlanan Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarındaki okuma metinlerini ve metinlerle ilgili soruları eleştirel düşünme açısından değerlendirmektir. Göstergebilim yönteminde desenlesen araştırmanın veri kaynağını, MEB tarafından 2019 yılından itibaren beş yıl ders kitabı olarak belirlenen 9, 10, 11 ve 12. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, nitel araştırma veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman analiziyle elde edilmiştir. Toplanan veriler ise tematik ve betimsel analiz teknikleriyle çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarındaki metin ve soruların belirlenme aşamasında eleştirel düşünmenin geliştirilmesine yönelik bir planlama yapılmadığı tespit edilmiştir. Sınıf seviyeleri ve ünitelere göre incelendiğinde ise 9. ve 10. sınıf ders kitaplarının, geliştirici metinleri ve derinlemesine anlama sorularını çok az sayıda içerdiği görülmüştür. Dolayısıyla derse temel oluşturdukları için ayrı bir öneme sahip olan 9. ve 10. sınıf ders kitaplarındaki metin ve soruların eleştirel düşünmeyi geliştirmede yetersiz oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Buna karşın 11. ve 12. sınıf ders kitaplarında yer alan soru ve metinlerin eleştirel düşünme açısından yeterli olduğu belirlenmiştir. Fakat eleştirel düşünme açısından aşamalı bir planlama yapılmadığı için 9. ve 10. sınıf ders kitaplarının yetersizliği, sonraki kitapların yeterliliğini de işlevsizleştirmektedir. Ayrıca istisnalar olsa da geliştirici metin ile derinlemesine soru arasında pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Geliştirici metinlerin olduğu ünitelerde derinlemesine soruların, etkisiz ve engelleyici metinlerin olduğu ünitelerde ise içeriği anlama sorularının çoğunlukta olduğu görülmüştür.

show abstract

İlk Gençlik Hikâye Edici Metinlerinde Kahramanların Düşünme Becerileri

Başbayrak,

Sağlam

2024

Çocuk Edebiyat Ve Dil Eğitimi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

İlk gençlik dönemi bu konuda farklı görüş ve tespitler olmakla birlikte 13-17 yaş aralığında bulunan bireyleri kapsayan bir dönemdir. Bu dönem içinde bulunan ortaokul ve lise öğrencilerinin düşünme becerilerini geliştirmek için özellikle Türkçe ve Türk Dili Edebiyatı ders kitaplarının önemli rolü bulunmaktadır. Nitekim Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde düşünme becerisine ayrı bir önem verilmiş; ders müfredatları buna göre planlanmıştır. Modelde bireylerin kronolojik, mekânsal, felsefi ve sosyolojik düşünme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çalışmada ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin düşünme becerilerine olan katkısı araştırılmaktadır. Araştırma, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarıyla sınırlı tutulmuştur. Çalışmanın temel amacı ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin düşünmeyi geliştirmeye bakan yönünü ortaya çıkarmaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analiziyle gerçekleştirilmiştir. İçerik analiziyle birlikte dokümanlardan elde edilen veriler çalışmanın bulgular kısmında grafik ve tablo halinde sunularak yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ders kitaplarında en fazla eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, mantıksal düşünme, yansıtıcı düşünme, yakınsak düşünme, kavramsal düşünme, problem çözme, sözel düşünme ve soyut düşünme becerilerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre Ferman Yayıncılık Türkçe ders kitabında düşünme becerileriyle ilgili daha fazla tespit yapılmasına rağmen düşünme becerilerinin çeşitliliği açısından MEB Yayınları daha niteliklidir. Çalışma sonunda Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ne göre hazırlanacak ders kitaplarında öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirecek nitelikte metin seçimlerinin yapılması önerilmektedir.

show abstract

Türkçe ders kitaplarındaki metni anlama sorularının eleştirel düşünme becerilerine göre incelenmesi

Abstract: Türkçe ders kitaplarındaki metni anlama sorularının eleştirel düşünme becerilerine göre incelenmesi / F. Amanvermez İncirkuş; K. Özçetin (290-311. s.

Cited by 3 publications

References 8 publications

İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerle İlgili Anlam Kurma Sorularının İncelenmesi

İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerle İlgili Anlam Kurma Sorularının İncelenmesi

Evaluation of Turkish Language and Literature Textbooks in Terms of Critical Thinking

İlk Gençlik Hikâye Edici Metinlerinde Kahramanların Düşünme Becerileri

Contact Info

Product

Resources

About