Türkiye’de Eğitim ve Öğretim Programları, Çevre Okuryazarlığının Gerçekleştirilmesini Ne Kadar Desteklemektedir?

Abstract

Çevre eğitiminin amacı, toplumdaki bireyleri çevre sorunları konusunda aktif katılım gösteren çevre okuryazarı bireyler yapmaktır. Eğitim ve öğretim programları da öğrencilerin çevre okuryazarlığı kazanmalarını amaçlamaktadır. Çalışmanın amacı, okul öncesinden liseye eğitim ve öğretim programlarının kazanımlarının, çevre eğitimi amaçlarının kazandırılmasını ne kadar desteklediğini belirlemektir. İncelenen programlar, çevre eğitimi amaçlarının alt unsurları olan bilinç, bilgi, tutum, beceri, katılım kategorileri ve çevre eğitimi seviyelerine bağlı kalınarak, kazanımlar temelinde değerlendirilmiştir. İncelenen programların kazanımlarının yaklaşık olarak yarısı bilgi kategorisine aittir. Programlarda çevre eğitimi açısından “ekolojik temeller” seviyesinin ön planda olduğu, “kavramsal bilinçlenme” ile “inceleme ve değerlendirme” seviyesinin kazanımlarla az da olsa desteklendiği ancak “sorun çözüm seviyesinin” gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı belirlenmiştir. İncelemiş olduğumuz öğretim programlarının çevre eğitim amaçları ile özellikle çevre eğitimi üst düzey hedef kazanımlarının tutarlı olmadığı görülmüştür. Eğer çevre sorunlarına çevre okuryazarlığı çerçevesinde davranış boyutunda yanıt verebilecek öğrenciler yetiştirilmek isteniyorsa, özellikle bazı programlarda öne çıkan eğitim sisteminin mevcut sosyal düzeni koruma ve baskın eğitim değerleri yaklaşımı ile çevre eğitiminin üst seviye hedeflerinin gerçekleşmesi için verilmesi gerekli eğitim yaklaşımı arasındaki çelişkilerin ortadan kaldırılarak; bilinç, beceri ve özellikle katılım kategorilerine ait kazanımlara programlarda planlı, aşamalı, yeterli sayı ve içerikte yer verilmelidir.

Youth environmental citizenship formation: Struggled political subjectivities and everyday experiences of young people in Turkey

“…We studied general youth in Turkey who are inactive in climate activism and movements. Recently Turkey introduced an elective course on 'environmental education and climate change' (MEB, 2022), but before that, environmental topics were taught through other courses like life science, science and biology (Öz-Aydın et al, 2022). Many high school students in Turkey find opportunities to participate in TUBITAK-funded (research institute in Turkey) projects on climate change with teacher supervision.…”

Comparison of 2015 environmental education and 2022 environmental education and climate change curricula in terms of various dimensions

“…When reviewing the environmental education literature, it was found that the subject was approached from various perspectives. Some of these studies (Adıyaman, 2021;Akınoğlu & Sarı, 2009;Aktaş, 2019;Alım, 2006;Demirezen & Kaya, 2022;Demirkaya, 2006;Dere & Çinikaya, 2023;Gülersoy et al 2020;Güngör-Cabbar et al 2020;Koto, 2020;Gürkan, 2019;Demir & Yalçın, 2014;Güven & Hamalosmanoğlu, 2012;Muşlu-Kaygısız, 2020;Öz-Aydın et al 2022;Şahin, 2021;Tanrıverdi, 2009;Turan & Koç, 2021;Yılmaz, 2016;Yolcu, 2014) analyzed various programs at the primary education (primary school + secondary school) level. In addition, several studies (Demirkaya, 2006;Demir & Yalçın, 2014;Erdoğan et al, 2012;Gülersoy et al, 2020;Uzun & Sağlam, 2007;Ünal & Dımışkı, 1999) investigated the state of environmental education in the secondary education curriculum.…”