Türki̇ye'de Taki̇pteki̇ Banka Kredi̇leri̇ İle Makroekonomi̇k Faktörler Arasindaki̇ İli̇şki̇

Abstract

Takipteki banka kredileri, finansal sistemde yaşanabilecek bir kırılmanın ilk uyarıcısı; olası bir finansal veya ekonomik krizin erken sinyali olarak ifade edilmektedir. Aynı zamanda ekonomide yaşanan gelişmeler neticesinde makroekonomik göstergelerde meydana gelen değişmeler de kredi sahiplerinin ödemelerini etkilemekte; takipteki kredi oranını etkilemektedir. Bu çalışmanın temel amacı, makroekonomik faktörlerin takipteki kredi oranını nasıl etkilediğini araştırmaktır. 2005Q1-2019Q3 dönemini kapsayan çeyreklik verilerle tahmin edilen ARDL Modeli tahmin sonuçlarına göre ekonomik büyüme ve enflasyonun takibe düşen kredi oranı azalttığı; işsizlik ve döviz kurunun ise takipteki kredi oranını artırdığı belirlenmiştir. Toda-Yamamoto nedensellik testi bulgularına göre, tüm değişkenlerden takipteki kredilere doğru bir nedensellik ilişkisi olduğu; işsizlik oranı ile çift yönlü nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir.

NPL ve Makroekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin MTAR Modeli ile Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi

“…Diğer taraftan NPL ile diğer değişkenler arasında uzun dönem nedensellik ilişkisi bulunamadığından hata düzeltme mekanizması kurulamayacak ve ilişkinin düzelmesi zaman alacaktır. Sevinç (2021) ve Özel (2022) tarafından eşbütünleşme testiyle yapılan çalışmayla benzer sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışma, NPL ve enflasyon göstergeleri arasında doğrusal olmayan asimetrik bir ilişkinin bulunduğunu göstermiştir.…”

Takipteki Krediler ve Makro Finansal Bağlantılar: Türkiye İçin Bir SVAR Modeli

“…Finansal ve ekonomik istikrar açısından taşıdığı önem dolayısıyla, TKO'yu belirleyen faktörler literatürde geniş biçimde yer bulmaktadır. Literatürde takipteki kredilerin, kurumsal veya yapısal faktörler yanında makroekonomik faktörlerden büyük oranda etkilendiği vurgulanmaktadır (Espinoza ve Prasad, 2010; Nkusu, 2011; Caporale, 2013; Us, 2020; Baş ve Kara, 2020; Sevinç, 2021). Buna göre makroekonomik koşulların, borçluların bilançolarını ve borç ödeme kapasitelerini değiştirebileceği düşünülerek; büyüme oranı, enflasyon, işsizlik, faiz oranı ve yurtiçi krediler gibi makro göstergeler, takipteki kredi oranının belirleyicileri olarak ele alınmaktadır.…”

Türkiye’de makroekonomik değişkenlerin takipteki tüketici kredileri oranı üzerindeki etkileri

“…Türkiye ekonomisinde seçili makroekonomik değişkenlerin finansal kırılganlık üzerindeki etkisini analiz etmiştir. Çalışmada döviz kurunun, kredi temerrüt takasının, enflasyonun ve faiz oranının yükselmesinin finansal kırılganlığı artırdığı tespit edilmiştir Sevinç (2021),. Türkiye ekonomisinde makroekonomik faktörlerin takipteki kredi oranı üzerindeki etkisini araştırmıştır.…”