Türkiye’nin Dış Ticaret Dengesinde J-Eğrisi Etkisi

Abstract

ÖzJ-Eğrisi teorisine göre döviz kurlarında meydana gelen bir artış, kısa dönemde dış ticaret açığını arttırmakta sonrasında ise azaltmaktadır. Bu konu ile ilgili birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen makroekonomik değişkenler arasındaki asimetrik ilişkiler çoğunlukla göz ardı edilmiştir. Bu çalışmada Türkiye'nin dış ticaret dengesi simetrik ve asimetrik modeller ile analiz edilmiştir. Bu amaçla aylık ve üçer aylık verilerin kullanıldığı iki model oluşturulmuştur. Üçer aylık verilere dayalı analiz sonucuna göre değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi ve J-eğrisi varlığına rastlanmamıştır. Ancak aylık veriler ile oluşturulan model sonuçlarına göre, kısa dönemde simetrik, uzun vadede ise asimetrik bir ilişki ve eşbütünleşme mevcuttur. Hem üç aylık verilerle hem de aylık verilerle yapılan tahminlerde ise J-Eğrisi etkisi gözlemlenmemiştir. Sonuç olarak sadece kısa dönemde geçerli olması beklenilen J-eğrisi için aylık verilerin kullanılması daha sağlıklı sonuçlar ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimler: Dış Ticaret Dengesi, ARDL, NARDL, J-Eğrisi Etkisi J-Curve Effect on Turkey's Foreign Trade Balance AbstractAccording to J-Curve Theory, an increase in exchange rates causes a decrease in trade balance in the short run and then causes to increase in it. Although there are a lot of studies in this subject, the asymmetrical relationships among macroeconomic variables have been mostly ignored. In this study, Turkey's foreign trade balance was analyzed by the symmetric and asymmetric models. For this propose two models were constructed by using monthly and quarterly data. According to the results of the analyses based on quarterly data, there is neither cointegration among variables nor J-Curve phenomenon. But according to the results of the model which is based on monthly data, there is symmetric relationship in the short run and asymmetric relationship and cointegration in the long run. By the estimation of using both monthly and quarterly data there is no J-Curve effect. As a result, using monthly data in the estimation of shortrun phenomenon of J-Curve which is expected to exist only at short run gives more healthy results.

Testing the Hypothesis of J Curve for Turkish Economy

“…Köse, Ay, and Topallı (2008) studied on the data of 1995-2008 period that belong to Turkey, they reached that the effect of J curve is not valid for Turkey. In a similar study by Karamelikli (2016), quarterly and monthly data of Turkey for the period of 2003-2015 are examined and have found no evidence of cointegration between the quarterly period data of Turkey and the curvilinear effect of the J curve.…”

Türkiye İle Çin İkili Ticaretinde J Eğrisi: NARDL Yaklaşımı

“…Türkiye ekonomisi için döviz kuru-dış ticaret ilişkisini doğrusal olmayan modellerle inceleyen çalışmaların öncülerinden Bahmani-Oskooee, Bose ve Zhang (2019) ve Karamelikli (2016) simetrik ve NARDL yöntemi ile söz konusu ilişkinin doğrusal olmayan yapıda olduğuna ancak J eğrisi hipotezinin geçerli olmadığına kanıt sunmaktadır. Ari (2018) 18 Avrupa Birliği ülkesi ile Türkiye arasındaki ikili ticareti NARDL ile test etmektedir.…”

“…Bu koşula göre, ihracat ve ithalat talebinin esneklikleri, kurdaki değişmelerin ticaret açığına olan etki düzeyini belirlemektedir. İhracat ve ithalatın kura olan esnekliklerinin mutlak değer içindeki toplamı birden fazla ise, kurdaki bir artışın dış ticaret dengesi üzerinde olumlu bir etki yapması beklenmektedir (Karamelikli, 2016).…”

Reel Kurun İhracat Performansına Etkisi: Denizli Örneği

“…Çalışmanın sonucuna göre; uzun dönemde Marshall-Lerner varlığına, kısa dönemde ise J-eğrisinin geçerli olmadığı yönünde sonuçlara ulaşılmışlardır. Karamelikli (2016)…”

“…Çalışmanın sonucuna göre; uzun dönemde Marshall-Lerner varlığına, kısa dönemde ise J-eğrisinin geçerli olmadığı yönünde sonuçlara ulaşılmışlardır. Karamelikli (2016) yaptığı çalışmada döviz kurunun uzun ve kısa dönemlerde uluslararası ticaret dengesi üzerine etkilerini incelemiştir. Türkiye'nin uluslararası ticaret dengesini simetrik ve asimetrik modeller ile analiz etmiştir.…”