Ukrayna-Ab-Nato İli̇şki̇si̇ Bağlaminda Rusya’nin Kirim Müdahalesi̇

Abstract

Müdahalenin tanımı veya meşru müdahalenin kapsamıyla ilgili uluslararası hukukta görüş birliği mevcut değildir. Müdahale tanımı oldukça geniştir ve Birleşmiş Milletler (BM) uluslararası hukukla ilgili bilimsel çalışmalarda kapsamlı tartışmaların konusu olmuştur. Ukrayna, Avrupa Birliği (AB), Rusya ve Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi arasında stratejik açıdan oldukça önemli bir alanda yer almaktadır. AB ve NATO’nun doğuya doğru genişleme stratejisi sonucu Ukrayna’nın AB ve NATO’ya katılma arzusu Rusya için gerilime yol açan bir unsur olmuştur. Ukrayna devlet başkanı Yanukoviç’in 2013 yılında AB ile Ortaklık görüşmelerine katılmayacağını bildirmesi üzerine Kiev'de Bağımsızlık Meydanında başlayan gösteriler iç krize yol açmıştır. Rusya’nın Kırım’a müdahale etmesiyle bu iç kriz uluslararası bir boyuta ulaşmıştır. Bu bağlamda Ukrayna krizi, Rusya’nın uluslararası topluma ve uluslararası hukuka Soğuk Savaş sonrası çevresinde meydana gelebilecek değişikliklere yeniden meydan okuyacağını göstermiştir. Buradan hareketle çalışmada amaçlanan Rusya’nın Kırım’a müdahalesinin gerçekleşmesine yol açan unsurları incelemektir. Ayrıca, müdahalelerin etkinliğini, uluslararası hukuka uygunluğunu AB-NATO etkisini de göz önünde bulundurarak araştırmaktır. Rusya, Kırım’a müdahale etmesiyle Kırım’ın bağımsızlık referandumu sonrası Rusya’ya bağlanma gerekçelerini uluslararası toplum karşısında haklı çıkarmak için argümanlar sağlasa da mevcut uluslararası hukuk sistemi içerisinde etkin bir çözüm bulunmaması Rusya’nın müdahalesine zemin hazırlamıştır.