Útgjöld ríkisins í Norðausturkjördæmi og tekjur ímyndaðs "Norðausturríkis"

Abstract

Útgjöld ríkisins í Norðausturkjördaemi og tekjur ímyndaðs "Norðausturríkis" Þóroddur Bjarnason, prófessor í félagsfraeði við Háskólann á Akureyri og Jón Þorvaldur Heiðarsson, lektor í hagfraeði við Háskólann á Akureyri ÚtdrátturHlutdeild einstakra landshluta í tekjuöflun þjóðarinnar og skipting ríkisútgjalda milli höfuðborgar og landsbyggða eru meðal umdeildustu mála í íslenskri byggðaumraeðu. Slík umraeða endurspeglar ólík viðhorf til félagslegs réttlaetis og ólíka hagsmuni íbúa mismunandi landssvaeða. Þrátt fyrir harðvítugar deilur um mikla hagsmuni eru rannsóknir á dreifingu ríkisútgjalda eftir landsvaeðum af skornum skammti. Í þessari rannsókn er sjónum beint að útgjöldum ríkisins í Norðausturkjördaemi á grundvelli fjárlaga ársins 2011 og viðbótarupplýsinga sem safnað var hjá einstökum stofnunum og ráðuneytum. Niðurstöður sýna að starfsemi ríkisins á Norðurlandi eystra er um 11% minni en mannfjöldi segir til um eða sem nemur rúmlega 74 þúsund krónum á hvern íbúa á ári. Starfsemi ríkisins á Austurlandi er um 23% minni en mannfjöldi segir til um eða sem nemur rúmlega 159 þúsund krónum á hvern íbúa á ári. Á hinn bóginn leggur ríkið til svipaða upphaeð til að stuðla að því að þjónusta sveitarfélaga sé sambaerileg því sem gerist annars staðar og til að styðja við landbúnað á þessum svaeðum. Ef áaetlaðar tekjur ríkisins eru bornar saman við útgjöld ríkisins í kjördaeminu kemur í ljós að útgjöldin eru haerri sem nemur 625 Mkr eða 1,2% af skatttekjum miðað við fjárlög ársins 2011. Til samanburðar var halli af rekstri íslenska ríkisins skv. fjárlögum 2011 um 7,9% eftir vaxtagreiðslur. Þetta er vísbending um að ímyndað, sjálfstaett "Norðausturríki" gaeti staðið á eigin fótum en til að svara því þyrfti þó mun viðameiri rannsóknir.Efnisorð: Ríkisútgjöld, ríkistekjur, starfsemi ríkisins.