STRESZCZENIEPółpasiec (herpes zoster -HZ) jest chorobą wywoływaną przez wirus ospy wietrznej i HZ (varicella-zoster virus -VZV), który przy pierwszym kontakcie zwykle prowadzi do zachorowania na ospę wietrzną. W sytuacji zmniejszonej odporności organizmu może dojść do reaktywacji wirusa i wystąpienia objawów HZ. Charakteryzuje się on zmianami pęcherzykowymi i pęcherzowymi umiejscowionymi jednostronnie, którym towarzyszą dolegliwości bólowe. Największe problemy diagnostyczne występują w przypadku postaci zoster sine herpete oraz HZ o przebiegu bezbólowym. Istotnym powikłaniem przebytej ostrej infekcji HZ jest przewlekła neuralgia (ang. postherpetic neuralgia -PHN), która objawia się występowaniem tępego i palącego bólu w ciągu co najmniej 3 miesięcy od pojawienia się osutki. Podeszły wiek, płeć żeń-ska, obecność ciężkich objawów prodromalnych, większe nasilenie zmian skórnych, zaburzenia czucia i ostre nasilenie bólu w początko-wej fazie infekcji HZ predysponują do przewlekłej PHN. Wczesna diagnoza infekcji HZ i zastosowanie leków przeciwwirusowych zmniejsza ryzyko wystąpienia PHN. W leczeniu ostrej PHN bardzo dobrym rozwiązaniem są miejscowe środki znieczulające. Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (nortryptylina, amitryptylina) to standardowe leki, które łagodzą ból w podostrej PHN. Środki neuromodulujące, takie jak gabapentyna, pozwalają zapobiec lub zmniejszyć nasilenie nerwobólu związanego z HZ. Inne opcje lecznicze to: ablacja nerwów prądem o częstotliwości radiowej (ang. radiofrequency ablation -RFA), przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (ang. transcutaneous electrical nervous stimulation -TENS), a także metody fizykalne, takie jak magneto-oraz laseroterapia. Oczekuje się, że zastosowanie u osób powyżej 60. roku życia żywej atenuowanej szczepionki zahamuje rozwój HZ i zapobiegnie przewlekłej PHN, która częściej występuje u osób w podeszłym wieku.
ABSTRACTHerpes zoster (HZ) is a disease caused by varicella zoster virus (VZV), where the initial contact leads to varicella. The low immunity of the patient might reactivate the virus and provoke symptoms of HZ, which is characterized by vesicles and blisters localized unilaterally and accompanied by pain. The greatest diagnostic problems occur in zoster sine herpete and painless HZ. A significant complication of acute HZ
SŁOWA KLUCZOWE:Zoster sine herpete, nerwoból poopryszczkowy, diagnostyka.
KEY WORDS:Zoster sine herpete, postherpetic neuralgia, diagnostic.