W kręgu transgeneracyjnych biografii naukowych. Zaczynając od Heleny Radlińskiej i Kazimiery Zawistowicz-Adamskiej

Abstract

<jats:p>Tekst – zorientowany na odkrywanie sensów i znaczeń transgeneracyjnych biografii naukowych – jest formą rozmowy dialogicznej toczącej się pomiędzy dwoma osobami przynależącymi do środowiska łódzkich pedagogów. On pojawił się w nim jako przybysz ze świata antropologii i etnografii, ona – pedagog społeczny – przywędrowała z kręgu terenowej pracy socjalnej z rodziną. Na przekór posiadaniu odrębnych rodowodów dyscyplinarnych, dialogowanie daje im szansę na rozpoznanie tropów wskazujących na istnienie między nimi doświadczeniowo-intelektualnego pokrewieństwa. Bazując na nim, wykonują współdzieloną pracę interpretacyjną, stopniowo odkrywając ślady prowadzące do zapoznanej przeszłości, gdzie etnografia i pedagogika społeczna spotykają się w osobach Heleny Radlińskiej i Kazimiery Zawistowicz-Adamskiej.</jats:p>

Brud i odraza, czyli jak się zostaje etnografem. Część 1.

“…W dobie, gdy mechanizmy władzy "zawładnęły ciałami, gestami i zachowaniami" (Foucault 2013: 352), antropologia -jako jedna z wielu humanistycznych dyscyplin dostarczających wiedzy poprzez "wielki wysiłek dyscyplinowania i normalizacji" (Foucualt 2013: 352), a tym samym składających się na rozproszony aparat władzy -poprzez klasową i społeczną wyższość upoważnia swych przedstawicieli do kontrolowania innych. Antropologia jako pochodna działań filantropijnych -wszak w zamyśle fundatorów miała służyć ochronie ludów tubylczych -wpisuje się w długotrwały proces budowania instytucji, które zaczynają wtrącać się w życie innych, w ich zdrowie, w to, co jedzą, jak miesz-kają… Następnie z tej niejasnej funkcji wyłaniają się postaci, instytucje, nowe dziedziny wiedzy… higiena publiczna, inspektorzy, asystentki społeczne, psychologowie (Foucualt 2013: 353). Nie dziwi zatem intelektualna bliskość etnograf Zawistowicz-Adamskiej z Heleną Radlińską -twórczynią polskiej szkoły pedagogiki społecznej i założycielką wydawnictwa Polskiego Instytutu Służby Społecznej, dzięki któremu ukazała się Społeczność wiejska (Kamiński 1967;Kafar, Kamińska-Jatczak 2017).…”