W kwestii liczebności oddziałów wojskowych w Polsce okresu rozbicia dzielnicowego

Abstract

Bolesław IV K ędzierzaw y ,,in globum coacta exerciiatissim orum num erositate, Cieticas parat irrum pere provincias" i podobna w treści zapiska pióra kronikarza w ielkopolskiego ("congregala exerciiatissim orum innum era m ultitudine Polonorum ")1. Również inform acje o zgrom adzeniu "exercitu valido"; "grandi [...] ex erc itu "multis m iiibus virorum"-, "non parvo exercitu" lub ,dolali sue gentis potencia m agnitudine" itp., dają jedynie ogólną ocenę siły arm ii2. » T rudno też zorientow ać się w rozm iarach sil zbrojnych w alczących stron nad M ozgaw ą w 1195 r. W Kronice w ielko p o lskiej czytam y, iż M ieszko III Stary zebrał ,,manu fortium " i stoczył bitw ę "non cum parva suorum et R uthenorum arm atorum " przyprow adzonych przez Krakowian,-na oddziały zaś śląskie M ieszka Plątonogiego i Jarosław a Bo le sław i ca nazajutrz o św icie uderzyli Sandom ierzanie pod wodzą w o jew ody Go w orka "cum paucorum quidam sed exerciiatissim orum manu hostes qu eru n t',:i.Często spotykam y się z tendencją do zaw yżania sił przeciw nika w celu w ykazania zdolności w ojskow ych jakiegoś w ładcy i m ęstw a jego rycerzy. Bohater kroniki Anonima, tzw. Galla, Bolesław K rzyw o usty, z nieliczną garstką zbrojnych rozpędzał groźne szyki n iep rzy ja ciół, a Kazimierz Spraw iedliw y w 118fi r. w alczył z wielom a tysiącam i H aliczan4. W takich w ypadkach interesująco przedstaw ia się konfron tacja danych źródłow ych reprezentujących obie strony. W św ietle źródeł polskich książę Roman dysponow ał w 1205 r. pod Zaw ichostem liczny mi oddziałam i w przeciw ieństw ie do Leszka Białego, któ ry zabiegł mu drogę z "paucorum arm atorum " i bitw ę w ygrał! Pew ne korekty co do przebiegu tych w ydarzeń w prow adza Latopis ław rent iew ski, z relacji którego w ynika, że Roman w kroczył w praw dzie do M ałopolski z silną