Wetgevingsjuristen ten prooi aan New Political Governance?

Abstract

Aan het begin van de jaren 2000 rondden 't Hart e.a. hun onderzoek naar politiek-ambtelijke verhoudingen in Nederland af. 1 De aanleiding van hun onderzoek waren de vele politiek-ambtelijke conflicten die zich in de jaren negentig zichtbaar voordeden, en die in een aantal gevallen leidden tot het aftreden van topambtenaren. Een serie van dit soort incidenten was reden om in algemene zin te onderzoeken hoe het in Nederland met de politiek-ambtelijke verhoudingen gesteld was. Hun hoofdbevindingen waren als volgt. Zij constateerden in 2002 dat de rust was wedergekeerd in de relaties tussen topambtenaren en hun bewindspersonen. De belangrijkste reden hiervoor was de herbevestiging van het primaat van de politiek. Ambtenaren hadden vaak het onderspit gedolven (er werd gesproken over de 'veel betreurde korzeligheid van Paars' 2 ), en zodoende was de loyaliteit van ambtenaren aan bewindspersonen weer omhooggegaan: het bedienen van de bewindspersoon was weer meer centraal komen te staan. De auteurs concludeerden dat deze toegenomen loyaliteit goed gecombineerd werd met ambtelijke professionaliteit. So far, so good. Toch benoemden de auteurs ook direct de keerzijde van deze toegenomen ambtelijke loyaliteit aan de politiek. Ze wezen daarbij op een erosie van de machtsbronnen van de topambtenaar en waarschuwden dat 'knechtengedrag' op de loer lag. Ook zagen zij dat inhoudelijke deskundigheid in 2002 reeds een minder prominente plaats dan voorheen innam, dat er een groeiende kloof was tussen topambtenaren en beleidsambtenaren, en dat zbo-leiders die voorheen een grotere afstand tot de politiek hadden, steeds dichter op de politiek betrokken werden. Inmiddels zijn een krappe vijftien jaar verstreken en is de wereld, en daarmee ook het politiek-ambtelijke landschap, veranderd. We zien relevante veranderingen en verschuivingen op algemeen maatschappelijk vlak, op politiek vlak, op juridisch vlak en ten aanzien van de organisatie en het management van de overheid. Sommige van deze trends zijn langlopend, andere kunnen zo weer omslaan in een

Guardians of EU law? Analysing roles and behaviour of Dutch legislative drafters involved in EU compliance

“…This policy-sensitive attitude was alleged to be a recent development, also pertinent to law in general (cf. Van den Berg and Dijkstra 2015). The main strategy used by this group was to reinterpret EU law in such a way as to reconcile domestic political demands with EU legal requirements.…”

Dynamics in the Dutch policy advisory system: externalization, politicization and the legacy of pillarization

“…Externalization from circle 1 to circles 3 and 4 refers to a decrease in the use of core civil servants as policy advisors and to an increase in the use of the staff of permanent advisory councils, public research institutes and advisory bodies. Previous studies have pointed to an ongoing decrease in the policy advising capacity of the core civil service since 2003 (Van der Meer et al 2012;Dijkstra et al 2015), and the question is whether this has gone hand in hand with an increase in the use of external councils and institutes. For this, we turn to survey data collected in 2007 and 2013.…”

“…Existing studies that cover the pre-2007 period point to a widening of the range of information available for policy makers and fragmentation(Woldendorp 1995;Halffman and Hoppe 2005;Pollitt and Bouckaert 2011;Van der Meer et al 2012;Dijkstra et al 2015).…”