W ostatnich latach wzrasta świadomość, jak ważne są wczesne rozpoczęcie leczenia psychozy i podejmowanie interwencji prewencyjnych, w których coraz większą rolę odgrywa psychoterapia. Skuteczność psychoterapii w zapobieganiu progresji choroby od prodromu do pierwszego epizodu jest podobna do skuteczności farmakoterapii. Najwięcej danych otrzymano w odniesieniu do terapii poznawczo-behawioralnej, chociaż w psychoterapii zaburzeń z kręgu schizofrenii znajdują zastosowanie również inne, coraz liczniejsze podejścia terapeutyczne. Istotnym elementem prewencji jest też zajmowanie się objawami i trudnościami związanymi z doświadczeniami urazowymi, przykładowo użycie metod terapii skoncentrowanych na traumie. Pierwszy epizod psychozy to czas, kiedy intensywne programy wczesnej interwencji przynoszą najwięcej korzyści. Programy te obejmują różne formy oddziaływań terapeutycznych, a farmakoterapia nie zawsze jest niezbędna. Pojawiają się coraz to nowe doniesienia na temat stosowania w pierwszym epizodzie psychozy terapii indywidualnej różnych modalności: terapii poznawczo-behawioralnej, terapii "trzeciej fali"-terapii opartej na uważności (mindfulness-based therapy for psychosis, MBT) oraz terapii akceptacji i zaangażowania (acceptance and commitment therapy, ACT), a także terapii bazujących na koncepcji metapoznania. Według licznych doniesień interwencje rodzinne wyraźnie zmniejszają ryzyko nawrotów i ponownej hospitalizacji we wczesnej psychozie. Istotnym i rozwijającym się obecnie obszarem badań jest znaczenie traumy-również traumy związanej z samą chorobą i leczeniem-w pierwszym epizodzie psychozy. Rozpoznawanie i leczenie objawów traumy nastręcza profesjonalistom trudności, co wynika z niewystarczającego szkolenia i braku zaleceń klinicznych. Słowa kluczowe: wczesna psychoza, ryzyko zachorowania, schizofrenia, trauma, psychoterapia Recent years have witnessed a growing awareness of the importance of early treatment of psychosis and preventive interventions, in which psychotherapy plays an increasing role. The effectiveness of psychotherapy in preventing disease progression from prodromes to the first episode is similar to that of pharmacotherapy. The majority of collected data refer to cognitive behavioural therapy, although other, increasingly numerous therapeutic approaches are also used in the treatment of schizophrenic disorders. Dealing with the symptoms and difficulties associated with traumatic experiences, e.g. by using trauma-focused therapeutic methods, is also an important element of prevention. The first episode of psychosis is the time when intensive programs of early intervention bring the most benefit. These programs encompass various forms of therapeutic interventions, and pharmacotherapy is not always necessary. There is a growing number of reports on the use of different modalities of individualised therapy, such as cognitive behavioural therapy, "third wave therapy"-mindfulnessbased therapy for psychosis (MBT), acceptance and commitment therapy (ACT), as well as metacognitive therapies, in the first...