Workplace health promotion in Poland in 2015 – Diagnosis based on a representative survey of companies employing more than 50 employees

Abstract

StreszczenieWstęp: Zbadano aktywność przedsiębiorstw w Polsce w zakresie promocji zdrowia pracowników. Ustalono, jak dużo firm i jakie nieobligatoryjne działania prozdrowotne podejmowało, jakie były powody i jakie przeszkody w ich realizacji, czy firmy monitorowały swoją aktywność i co oceniały, jak motywowały personel do dbania o zdrowie, czy wielkość i kondycja ekonomiczna firm różnicowała ich aktywność. Materiał i metody: Reprezentatywne badanie 1000 firm zatrudniających > 50 pracowników. Wywiady telefoniczne ze wspomaganiem komputerowym (computer assisted telephone interviewing -CATI) z reprezentantami zarządów (listopad-grudzień 2015 r.). Wyniki: Co drugie przedsiębiorstwo podejmowało nienakazane prawem działania na rzecz zdrowia pracowników. Najczęściej oferowały opiekę medyczną, wspierały aktywność fizyczną, dbały o środowisko pracy bardziej, niż wymagają przepisy. Robiły to, żeby budować swój dobry wizerunek, poprawiać produktywność i ograniczać koszty. Znaczenie miały też: tradycja takich działań w firmie, osobiste nastawienie pracodawcy i chęć wzmocnienia witalności pracowników. Mimo dobrej kondycji ekonomicznej firm podstawową przeszkodą w działaniach był niedobór środków finansowych. Do utrudnień należały też: niedostatek zachęt ze strony państwa, zaabsorbowanie kadry zarządzającej, brak wiedzy o korzyściach z promocji zdrowia i dobrej oferty usług prozdrowotnych. Niewiele firm motywowało pracowników do promocji zdrowia i prowadziło jej ewaluację. Wnioski: Rozwój promocji zdrowia w firmach wymaga popularyzowania korzyści z nią związanych wśród pracodawców, szkolenia pracowników działu kadr i zasobów ludzkich (human resources -HR) oraz bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) w zarządzaniu projektami prozdrowotnymi, wdrożenia systemowych ulg i prestiżowych wyróżnień dla firm promujących zdrowie, wzmocnienia naukowych badań uwarunkowań i skuteczności działań prozdrowotnych w przedsiębiorstwach. Istotna jest tu rola państwa we współpracy z podmiotami zaangażowanymi w te obszary aktywności. Med. Pr. 2017;68(2):229-246 Słowa kluczowe: promocja zdrowia w zakładzie pracy, program wellness, kapitał ludzki, ewaluacja, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, aktywność fizyczna Abstract Background: The workplace health promotion (WHP) activity of enterprises in Poland was examined. The findings referred to how many companies implemented non-obligatory actions for health and what actions were taken, what were the reasons and obstacles in the implementation, whether companies evaluated their activity, how they motivated staff to WHP, and whether the size and economic standing differentiated their activity. Material and Methods: Representative survey, consisted of computer assisted telephone interviews with delegates of the boards of 1000 companies employing > 50 employees, held in NovemberDecember 2015. Results: Every second company undertook voluntary actions for workers health. Most often they offered medical care, supported physical activity and took care about the work environment in a higher range than requi...

Obstacles to the development of workplace health promotion in Poland – the perspective of companies’ representatives

“…Przeszkody te są analizowane w 2 aspektach -ilościowym i jakościowym. W aspekcie ilościowym na podstawie zestawienia wyników 5 sondaży z lat 2000-2017 [3,[5][6][7] pokazano, które kwestie są uznawane w firmach za podstawowe utrudnienia w promocji zdrowia personelu i jak w skali kraju zmienia się przypisywane im znaczenie. Z kolei analiza jakościowa służyła poznaniu możliwie pełnego katalogu przeszkód związanych z promocją zdrowia, z którymi borykają się firmy, bez ograniczania ich zakresu do listy odpowiedzi zawartych w skategoryzowanych pytaniach sondażo-wych.…”

“…Analiza ilościowa opiera się na ustaleniach podłużnych, pochodzących z 5 badań sondażowych przeprowadzonych przy wykorzystaniu zróżnicowanych technik (ankieta, wywiad telefoniczny lub osobisty) w latach 2000 (N = 755), 2006 (N = 611), 2010 (N = 1002), 2015 (N = 1000) i 2017 (N = 1000) w reprezentacji średnich i dużych firm w Polsce [3,[5][6][7]. W każdej badanej firmie respondentem była osoba uznana za najlepiej poinformowaną w kwestiach dotyczących zarządzania zdrowiem personelu.…”

“…W poszczególnych sondażach pytania o doświadczane przeszkody miały nieco odmienną konstrukcję, stąd analizę porównawczą ustaleń ograniczono do poszukiwania ogólnych kierunków przemian, jakie mogły zajść w tej kwestii w minionych latach. Część tych ustaleń była już prezentowana [3,[5][6][7], jednak w innych formach. Obecnie dane zostały ponownie przeliczone w odniesieniu do ogółu badanych firm, a nie tylko do tych, które wdrażają promocję zdrowia -jak pokazano we wcześniejszych publikacjach.…”

“…Warto odnotować, że chociaż za ważną uznawały ją głównie zakłady pracy borykające się z problemami finansowymi (84% firm oceniających swoją kondycję ekonomiczną jako raczej słabą i 60% -jako zmienną), to miała ona istotne znaczenie także dla organizacji będących w dobrej kondycji (55% firm w raczej dobrej i 33% -w bardzo dobrej, p < 0,0001). Potwierdzają to także, chociaż mniej wyraźnie, wcześniejsze badania [5][6][7]. Oznacza to, że w wielu przypadkach przeszkodą w promocji zdrowia personelu może być nie tyle obiektywny niedobór środków finansowych, ile brak uznania promocji zdrowia za coś, na co warto wyasygnować posiadane środki.…”

Situation of people over 50 on the labour market and activities of enterprises in the field of protecting their health

“…Niewątpliwie pracownicy 50+ są wartościowi ze względu na swoje doświadczenie, cechy charakteru i wyznawane wartości, ale wraz z upływem czasu w tej grupie pojawiają się problemy zdrowotne, które nie mogą być lekceważone przez pracodawców [15][16][17]. Dlatego też ważnym kapitałem firmy jest zdrowie pracowników, które wpływa w istotny sposób na potencjał rozwoju przedsiębiorstwa, jego wizerunek i produktywność [18][19][20].…”