Wpływ przemysłu i usług na rozwój społeczno-gospodarczy układów przestrzennych

Abstract

Wstępnie przyjęto założenie, że przemysł i usługi należą do podstawowych czynników rozwoju społecznego, gospodarczego i kulturowego różnej skali układów przestrzennych, zwłaszcza układów lokalnych i regionalnych. W wyniku zmieniających się potencjału ekonomicznego, poziomu technologicznego i technicznego podmiotów gospodarczych oraz jakości i rozmiarów związanych z nimi rynków przemysł i usługi wpływają na przemiany funkcjonalne i zasięgi oddziaływania przestrzennego, m.in. w zakresie powiązań produkcyjno-usługowych, infrastrukturalnych, instytucjonalnych i stosunków pracy. Przyjęte założenie zweryfikowano zarysem dorobku badawczego szkoły prof. dr Marii Dobrowolskiej. Zaprezentowano przykłady różnorodnego wpływu procesów industrializacji na przemiany przestrzenne układów lokalnych i regionalnych. Przedstawiony dorobek, z uwzględnieniem zmieniających się reguł gospodarowania, nasilających się procesów globalizacji i postępu cywilizacyjnego, posłużył do zarysowania teoretycznej koncepcji kształtowania układów przestrzennych w wyniku działalności przemysłu oraz usług.

Wpływ przemysłu na sytuację społeczno-gospodarczą i środowisko przyrodnicze gminy Kleszczów

“…Wpływ przemysłu na rozwój społeczno-gospodarczy i środowisko naturalne znaleźć można w pracach wielu autorów (m.in. Troc, 1974;Jaros, 1975;Pakuła, 1994;Mazur, 2004;Rachwał, 2005;Małachowski, 2007;Zioło, Rachwał, 2015;Zioło, 2017).…”

Research Issues of Structural Changes in Polish Industry in Geography of Industry

“…They intensified as part of the work of the former Committee for Research on the Regions under Industrialisation, which was related to the analysis of the impact of developing substantial industrial investments on the transformation of agricultural areas. Particularly comprehensively, these studies were conducted in the "academic school" of prof. Maria Dobrowolska (Dobrowolska, 1965;Zioło, 1978Zioło, , 2017. Stryjakiewicz (1987Stryjakiewicz ( , see also 1992Stryjakiewicz ( , 2010Stryjakiewicz ( , 2014, analysing the research directions of geography of industry in 1945-1980, distinguishes a number of primary groups of problems that concern: the origins and development of centres, districts and industrial regions, branch and spatial structure of industry, industrialisation processes, industry links with the natural environment, location factors and assessment of the efficiency of industry operations, as well as theoretical and methodological issues.…”

“…Theoretical problems focused mainly on attempts to model approaches and building theoretical concepts of geography of industry against civilisation development, building a knowledge-based economy and internationalisation of production activities. Particular attention was paid to: attempts to improve the spatial structure of industry, modelling the functioning of geographical space and determining the place of industrial enterprise and territorial forms of industry concentration, industrial transformation in changing economic conditions and its functions in regional, national and global economy (Zioło, 1997(Zioło, , 2008a(Zioło, , 2017Gierańczyk, 2008a), improving the research problems of enterprises (Rachwał, 2008), attempts to define changes in industry location trends in the era of globalisation (Gierańczyk, 2008b), the concept of multiplier effects in determining the impact of industry on the environment Domański, Gwosdz, 2010), shaping the network economy (Stryjakiewicz, 2001(Stryjakiewicz, , 2005a(Stryjakiewicz, , 2005bPaszkowski, 2008). Assessment of research problems, as well as strengths and weaknesses of Polish geography of industry (Kuciński, 1992;Parysek, 1993;Pączka, 1994;Stryjakiewicz, 2014) and evaluation of research problems and achievements in geography of industry against the economic sciences (Czapliński, 2008) were also carried out.…”

Wybrane przestrzenne aspekty restrukturyzacji przemysłu w Europie Środkowo-Wschodniej przed kryzysem gospodarczym 2008 roku

“…Restrukturyzacja przemysłu jako zagadnienie badawcze może być analizowana w trzech ujęciach: na poziomie poszczególnych przedsiębiorstw (poziom mikro), całej gospodarki (poziom makro) oraz w ujęciu sektorowym i regionalnym (poziom mezo) (Mikołajewicz, 1995;Rachwał, 2010;Rachwał, 2011a;Gierańczyk, Rachwał, 2012). Przekształcenia w skali makro i mezo są wypadkową zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstw przemysłowych i mają swój określony wymiar i wyraz przestrzenny (Stryjakiewicz, 1999;Zioło, 2008;Gierańczyk, 2014;Zioło, 2017). W tym ostatnim aspekcie szczególnie istotnym poziomem analiz jest skala regionalna, gdyż procesy restrukturyzacyjne w gospodarce, w tym w przemyśle, mogą przyczyniać się do pogłębiania różnic strukturalnych oraz w poziomie rozwoju między układami przestrzennymi (Gorzelak, 2003;Smętkowski, 2008;Ulbrych, 2014;Domański, 2015).…”