Yapısal Kırılmalar Altında Ticari Açıklığın ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının İstihdam Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: E7 Ülkeleri Örneği

Abstract

Ülkelerin küresel değer zincirine adapte olmalarının iki önemli bileşeni, ülkeye giren doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ticari açıklıktır. Ülkelerin küresel ekonomi ile bütünleşme faaliyetlerinin altında, bu faaliyetlerin ülke ekonomisine olumlu katkı sağlaması beklentisi yer almaktadır. Kuşkusuz bu iki iktisadi faaliyet, bir ülkedeki birçok makroekonomik göstergeyi de etkilemektedir. Bu makroekonomik göstergelerin en önemlilerinden biri ise istihdamdır.Bu kapsamda, bu çalışmada E7 ülkeleri için ticari açıklık ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının GSYH'deki payının istihdam üzerindeki etkisi incelenmektedir. 1993-2017 dönemini kapsayan çalışma sonucunda, ticari açıklık ve istihdam arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilemezken; doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının GSYH'deki payı ile istihdam arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Yapısal kırılmalar altında yapılan eşbütünleşme analizi sonucunda doğrudan yabancı sermaye yatırımı değişkeninin istihdam değişkeni üzerinde Çin, Endonezya ve Rusya için pozitif; Brezilya ve Hindistan için ise negatif etkiye sahip olduğu bulgusu elde edilmiştir. Türkiye ve Meksika için istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç elde edilememiştir. Yapısal kırılma sonuçları incelendiğinde ise, analiz bulguları bu iki değişken arasındaki uzun dönemli ilişkinin E7 ülkelerinde hem küresel hem de ülkelere özgü krizlerden etkilendiğini ortaya koymaktadır.