Zen Düşüncesi̇nden Ozu Si̇nemasinin Arketi̇pleri̇ne

Abstract

Doğunun klasik mirasının esinleriyle yüklü olan Yasujiro Ozu sineması, geleneksel Japon düşüncesi ve estetiğini sinemanın araçlarını kullanarak yeniden üretir. Ozu’nun film yapma biçimi Doğu düşüncesinden, daha özel olarak da Zen kültürü ve sanatından beslenmiştir. Zen düşüncesi, son derece yüksek felsefi-estetik üretimlerinden sıradan gündelik yaşam pratiklerine kadar bütün bir Japon kültürüne sirayet etmiş ve ona belirli bir biçim vermiştir. Geleneksel Japon sanatının özünü oluşturan Zen düşüncesi, Ozu’nun filmlerine, hiçbir zorlama olmaksızın, kendiliğinden bir akışla nüfuz eder. Bu bakımdan Zen, Ozu’nun sürekli eksiltmeler yoluyla ulaştığı stilistik sadeliğinin; sabırlı, sakin ve zarif üslubunun; daima saygılı bir mesafeyi gözeten kamerasının ve sıradan hikayeleri, boş mekanları ve değişmeyen kareleri ile bize zamanın doğasını hissettiren sinemasının arketiplerini oluşturur. Bu sebeple bu çalışmada Zen düşüncesi ve sanatı, Ozu’nun filmlerine de etki eden temel nitelikleri bakımından ele alınmıştır