Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Cinsel İstismar: Ulusal Haber Ajanslarına Yansıyan Olgular Üzerinden Bir İnceleme

Abstract

Öz. Cinsel istismar her toplumda, yaş ve cinsiyet ayrımı olmaksızın görülebilmekle birlikte zihinsel yetersizliği olan bireyler cinsel istismar konusunda risk grupları içerisinde yer almaktadır. Çalışmamızda zihinsel yetersizliği olan bireylere yönelik cinsel istismar olaylarının ulusal haber ajanslarına yansıyan olgular üzerinden incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanıldı. Bu kapsamda ulusal haber ajanslarının arşivlerinde belirlenen anahtar kelimelerle tarama yapıldı. Ulaşılan olgular içerik analizi yöntemiyle çözümlendi. Frekans analizleri SPSS 22.0 paket programı kullanılarak gerçekleştirildi.Olguların çoğunluğunun 12-17 yaş aralığındaki kadınlardan oluştuğu görüldü. Cinsel istismara maruz kalma oranın %50 ve üstü engel düzeyine sahip bireylerde daha yüksek olduğu belirlendi. İstismarcıların tamamına yakını erkek ve zihinsel yetersizliği olan bireyin daha önceden tanıdığı kişilerdi. Mağdurun yetersizlik durumunu kullanarak gerçekleştirilen cinsel istismar oranları, fiziksel şiddet kullanarak gerçekleştirilenlerden fazlaydı. Çalışmamızda cinsel istismar olaylarının ergenlik döneminde daha sık görüldüğünün belirlenmesi ve zihinsel yetersizliği olan bireylerin engel durumunu kullanarak gerçekleştirilen olayların çoğunlukta olması; bireylerin cinsel istismara yönelik farkındalıklarını geliştirmeyi hedefleyen cinsel eğitim programlarına duyulan gereksinimi ortaya koymaktadır.

Investigation of Sexual Abuse News about Individuals with Intellectual Disability and Autism Spectrum Disorder

“…Kadınların ya da kız çocuklarının (% 80.5) erkeklere ya da erkek çocuklara (% 16.1) oranla daha fazla cinsel istismara maruz kalması, alanyazındaki araştırma bulgularıyla tutarlıdır (Bulut ve Karaman, 2018;Çelik ve İpçi, 2020;Çöpür ve diğ., 2012;Horner-Johnson ve Drum, 2006;Khemka ve diğ., 2005;Lin ve diğ., 2009). Bu durum, istismarı gerçekleştiren çoğunluğunun erkek olmasından, erkeklerden ve kadınlardan toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle beklenen cinsel davranış örüntülerinden ve biyolojik farklılıklardan kaynaklanabilir.…”

“…İstismara uğrayan bireylerin çoğunlukla 9-17 yaş aralığında (% 51.7) olduğu dikkat çekmektedir. Araştırmalarda belirlenen yaş aralıkları birbirlerinden farklılık gösterse de elde edilen bulgular, alanyazındaki araştırmaların bulgularıyla tutarlılık göstermektedir (Bulut ve Karaman, 2018;Collin-Vézina, Daigneault ve Hébert., 2013;Çelik ve İpçi, 2020;Finkelhor, Shattuck, Turner ve Hamby, 2014). Alanyazında belirlenen yaş aralıkları farklılık göstermesine rağmen yetersizliği olan bireylerin çoğunlukla ergenlik döneminde cinsel istismara maruz kaldıkları vurgulanmaktadır.…”

“…İstismarı gerçekleştiren bireylerin büyük çoğunluğu erkektir (% 99.8); bu bulgu alanyazındaki araştırma bulgularıyla tutarlıdır (Bulut ve Karaman, 2018;Csorba ve diğ., 2005;Çelik ve İpçi, 2020;Sullivan ve Knutson, 2000). Toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle kadınlar tarafından gerçekleştirilen istismarın göz ardı edilebilmesi, kadın ve erkeğe atfedilen cinsel davranışların farklı olması bu duruma neden olabilir.…”

“…İstismarı geçekleştiren bireylerin yaklaşık yarısının (% 48.8) istismara uğrayan bireyler tarafından tanınmadığı dikkat çekmektedir. Bu bulgunun, alanyazındaki araştırma bulgularıyla farklılık gösterdiği görülmektedir (Balogh ve diğ., 2001;Bulut ve Karaman, 2018;Csorba ve diğ., 2005;Çelik ve İpçi, 2020;Sullivan ve Knutson, 2000). Cinsel istismarın çoğunlukla (% 65.6) ev gibi kapalı ortamlarda ve ıssız alanlarda gerçekleştiği bulgusu, alanyazındaki araştırmaların bulgularıyla tutarlılık göstermektedir (Bulut ve Karaman, 2018;Çelik ve İpçi, 2020;Reiter ve diğ., 2007).…”

“…Bu bulgunun, alanyazındaki araştırma bulgularıyla farklılık gösterdiği görülmektedir (Balogh ve diğ., 2001;Bulut ve Karaman, 2018;Csorba ve diğ., 2005;Çelik ve İpçi, 2020;Sullivan ve Knutson, 2000). Cinsel istismarın çoğunlukla (% 65.6) ev gibi kapalı ortamlarda ve ıssız alanlarda gerçekleştiği bulgusu, alanyazındaki araştırmaların bulgularıyla tutarlılık göstermektedir (Bulut ve Karaman, 2018;Çelik ve İpçi, 2020;Reiter ve diğ., 2007). İstismara uğrayan bireylerin yardım taleplerinin engellenebilmesi nedeniyle özellikle kapalı ve ıssız ortamların seçildiği düşünülmektedir.…”