Ανάπτυξη μεθόδου αξιολόγησης της πρόσληψης ραδιενεργών ιχνηθετών επισημασμένων με I-123 στο ντοπαμινεργικό σύστημα με τομογραφική γ-camera

Abstract

Σύμφωνα με ανακοινώσεις σε έγκυρα διεθνή περιοδικά, ένας στους τέσσερις ασθενείς έχει λανθασμένα διαγνωστεί ότι πάσχει από τη νόσο του Parkinson, με τη διάγνωση να αλλάζει αργότερα σε ιδιοπαθή τρόμο. Η πυρηνική ιατρική, εφαρμόζοντας την τεχνική SPECT και χρησιμοποιώντας ραδιοφάρμακα, συνήθως επισημασμένα με Ι-123, συμβάλλει αποφασιστικά στην ορθή διάγνωση βασιζόμενη, όχι απλά στην οπτική αξιολόγηση των εικόνων της σπινθηρογραφικής μελέτης, αλλά και στην ποσοτικοποίηση των αποτελεσμάτων μέσω της εφαρμογής πληθώρας μεθόδων ποσοτικοποίησης. Βασικός σκοπός της διατριβής αυτής είναι η επιστημονική τεκμηρίωση των βέλτιστων μεθόδων ποσοτικοποίησης και η ανίχνευση της δυνατότητας αναγωγής της υπολογισμένης πρόσληψης του ραδιοφαρμάκου στα ραβδωτά σώματα σε πραγματικό λόγο συγκέντρωσης του ραδιοφαρμάκου προς το υπόστρωμα. Αυτά επιτυγχάνονται μέσω της εφαρμογής και αξιολόγησης τεσσάρων μεθόδων ποσοτικοποίησης, αρχικά σε δεδομένα μελετών, που προσομοιάζουν τις μελέτες του ανθρώπινου ντοπαμινεργικού νευροδιαβιβαστικού συστήματος, ενός ομοιώματος κεφαλής – ραβδωτών σωμάτων και, σε δεύτερο χρόνο, με την εκμετάλλευση της αποκτηθείσας εμπειρίας στην εφαρμογή των βέλτιστων μεθόδων ποσοτικοποίησης, όπως αυτές αναδείχθηκαν, σε μελέτες ασθενών, πασχόντων από τη νόσο του Parkinson ή μη, που εξετάστηκαν στο Γ’ Εργαστήριο Πυρηνικής Ιατρικής του Α.Π.Θ. στο Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» τα τελευταία 4 έτη, έχοντας παραπεμφθεί για επιβεβαίωση ή αποκλεισμό παρκινσονισμού. Οι μέθοδοι ποσοτικοποίησης που αξιολογήθηκαν ήταν, η μέθοδος που απαιτεί τη χειροκίνητη χάραξη περιοχών ενδιαφέροντος από εξειδικευμένο διαγνώστη και, οι τρεις μέθοδοι ποσοτικοποίησης του πακέτου λογισμικού QuantiSPECT, ήτοι, οι μέθοδοι “two box”, “three box” και “crescent”. Η οπτική αξιολόγηση και η “manual” μέθοδος ποσοτικοποίησης αποδείχτηκαν οι βέλτιστες μέθοδοι, μεταξύ αυτών που μελετήθηκαν, ακολουθούμενες από τις ημιαυτοματοποιημένες μεθόδους “two box” και “crescent”. Από τα αποτελέσματα των μελετών 27 ασθενών που αξιολογήθηκαν ως μη πάσχοντες από τη νόσο του Parkinson ή άλλη εξωπυραμιδική συνδρομή δημιουργήθηκε βάση φυσιολογικών δεδομένων, σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις και τις σύγχρονες τάσεις, για τη συγκεκριμένη γ-camera και το λογισμικό του εργαστηρίου. Με τα αποτελέσματα των ποσοτικών μετρήσεων για τους παραπάνω ασθενείς και για άλλους 61 ασθενείς οι οποίοι βρέθηκαν να πάσχουν από τη νόσο του Parkinson ή άλλη εξωπυραμιδική συνδρομή δημιουργήθηκε βάση δεδομένων ασθενών. Για 15, τυχαία επιλεγμένους ασθενείς, συγκρίθηκαν τα αποτελέσματα της οπτικής αξιολόγησης και τριών μεθόδων ποσοτικοποίησης με την τελική διάγνωση, όπως αυτή δόθηκε από τον θεράποντα ιατρό νευρολόγο, και προσδιορίστηκε η ευαισθησία και η ειδικότητα κάθε μεθόδου. Η δημιουργία βάσης φυσιολογικών δεδομένων σε κάθε εργαστήριο πλεονεκτεί της σύνδεσης του εργαστηρίου με μια πολυκεντρική βάση δεδομένων λόγω του ότι το εργαστήριο μπορεί να εκμεταλλευτεί την αποκτηθείσα εμπειρία για να βελτιώσει το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών και βέβαια, σε περίπτωση αλλαγής εξοπλισμού, να επαναλάβει τη διαδικασία για τα νέα συστήματα. Μελλοντική δουλειά αποτελεί η επέκταση της βάσης δεδομένων και ο διαχωρισμός των περιστατικών της βάσης φυσιολογικών δεδομένων σε ηλικιακές ομάδες και φύλα.