Γενετική Μελέτη Σε Γονίδια Που Σχετίζονται Με Την Έκβαση Ασθενών Με Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση

Abstract

Εισαγωγή: Η Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση (ΚΕΚ) αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας στο σύγχρονο κόσμο, αποτελώντας το κύριο αίτιο θανάτου στα νέα άτομα. Εκτιμάται ότι παρά τις σύγχρονες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της ΚΕΚ, περίπου οι μισοί ασθενείς με βαριά ΚΕΚ θα έχουν δυσμενή έκβαση. Πρόσφατες μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία υποστηρίζουν ότι ποικίλοι γενετικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην έκβαση διαφόρων διαταραχών του ΚΝΣ, συμπεριλαμβανομένης και της ΚΕΚ. Οι μελέτες γενετικής συσχέτισης αποτελούν σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια ανάδειξης σύνδεσης συγκεκριμένων γενετικών πολυμορφισμών και της έκβασης της νόσου. Στην παρούσα μελέτη διερευνήσαμε τον ρόλο της Ακουοπορίνης-4 (AQP4) και του Μετατρεπτικού Ενζύμου της Αγγειοτενσίνης (ACE) σχετικά με την έκβαση των ασθενών μετά από ΚΕΚ. Ειδικότερα, μελετήθηκαν οι πολυμορφισμοί της AQP4: rs335929, rs3763043, rs11661256, rs335931, rs3763040, rs4800773, rs3875089, όπως και οι ακόλουθοι του ACE: rs4343, rs4461142, rs7221780, rs8066276, rs8066114.Μέθοδος: Στη μελέτη συλλέχθηκαν προοπτικά 363 ασθενείς με ΚΕΚ (άνδρες: 292 – γυναίκες: 71). Η αρχική νευρολογική εικόνα και η έκβαση 6 μήνες μετά την ΚΕΚ εκτιμήθηκαν με βάση την Κλίμακα Κώματος Γλασκώβης και την Κλίμακα Έκβασης Γλασκώβης αντιστοίχως. Καταγράφηκαν λεπτομερώς και ταξινομήθηκαν τα δημογραφικά και κλινικά στοιχεία των ασθενών, όπως και τα ευρήματα του νευροαπεικονιστικού ελέγχου. Οι ασθενείς συμπεριλαμβάνονταν στη μελέτη εφόσον είχαν υποστεί αμβλύ τραυματισμό κεφαλής, ήταν ελληνικής καταγωγής και ηλικίας άνω των 18 ετών. Η απομόνωση γενωμικού DNΑ από πυρήνες λευκοκυττάρων έγινε με τη μέθοδο της εξαλάτωσης, ενώ η ταυτοποίηση των γονοτύπων των πολυμορφισμών έγινε με γνωστές PCR/RFLP μεθόδους. Η ισορροπία Hardy-Weinberg εξετάσθηκε με τη χρήση του Fisher exact test. Η αξιολόγηση της ισχύος της μελέτης έγινε με τη χρήση του προγράμματος Quanto. Έγινε χαρτογράφηση της ανισορροπίας σύνδεσης και σύγκριση των απλοτύπων με βάση μεθόδους εκτίμησης της μεγίστης πιθανοφάνειας. Λόγω πολλαπλών συγκρίσεων εφαρμόστηκε η διόρθωση κατά Bonferroni. Στατιστικά σημαντικά θεωρήθηκαν τα αποτελέσματα με p=0.05 διαιρούμενα με τον αριθμό των μελετώμενων μεταβλητών.Αποτελέσματα: Σχετικά με τους πολυμορφισμούς της AQP4, σημαντική συσχέτιση με την έκβαση μετά από ΚΕΚ ανιχνεύθηκε για τις ακόλουθες ετικέτες SNPs: rs3763043 (OR [95% CI]: 5.15 [1.60–16.5], p = 0.006), rs3875089 (OR [95% CI]: 0.18 [0.07–0.50] p = 0.0009), και SNPs του κοινού απλοτύπου της AQP4 (OR [95% CI]: 2.94, [1.34–6.36], p = 0.0065). Οι ετικέτες SNPs της AQP4 δεν φάνηκαν να επηρεάζουν την αρχική βαρύτητα της ΚΕΚ ή την παρουσία ενδοκρανιακής αιμορραγίας.Όσον αφορά τους πολυμορφισμούς της ACE, σημαντική επίδραση σχετικά με την έκβαση μετά από ΚΕΚ ανιχνεύθηκε για τις ακόλουθες γειτονικές ετικέτες: rs4461142 (OR: 0.26, 95% CI 0.12–0.57, P=0.0001), rs7221780 (OR 2.67, 95% CI 1.25–5.72, P=0.0003) και rs8066276 (OR 3.82, 95% CI 1.80–8.13, P=0.0002). Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη παρέχει ενδείξεις για πιθανή συμμετοχή γενετικών παραλλαγών της AQP4 και της ACE στην λειτουργική έκβαση των ασθενών με ΚΕΚ. Η συσχέτιση αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθότι τα γονίδια αυτά μπορούν να αποτελέσουν πιθανούς θεραπευτικούς στόχους σε ασθενείς με ΚΕΚ, για την πρόληψη και τη θεραπεία του εγκεφαλικού οιδήματος. Μελλοντικά οι εξελίξεις στον τομέα αυτό αναμένεται να έχουν σημαντική επίδραση στη θεραπεία των ασθενών με ΚΕΚ και να επηρεάζουν ευνοϊκά την τελική τους έκβαση μέσω γενετικά καθοδηγούμενων θεραπειών.