Διερεύνηση – Μοντελοποίηση Των Παραγόντων Επηρεασμού Της Προσοχής Των Οδηγών Και Των Επιπτώσεων Στην Οδική Ασφάλεια

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ανήκει στο ευρύτερο πεδίο της Οδικής Ασφάλειας. Έχει ως αντικείμενο την απόσπαση της προσοχής των οδηγών λόγω εξωτερικών του οχήματος παραγόντων μη σχετικών με το κυρίως έργο της οδήγησης, με αποτέλεσμα τη μείωση της προσοχής τους, της ικανότητας λήψης αποφάσεων και κατά συνέπεια της απόδοσης τους. Η μελέτη έχει διττό στόχο. Κατά πρώτον έχει στόχο την ανασκόπηση τόσο της ως τώρα παραχθείσας έρευνας στο υπό διερεύνηση ζήτημα της απόσπασης της προσοχής του οδηγού, προσανατολισμένη στο κομμάτι εκείνο που σχετίζεται με την απόσπαση που προκαλείται από την παρουσία των διαφημιστικών πινακίδων αλλά και άλλων προκλητικών για το βλέμμα του οδηγού στοιχείων, όσο και των εγχώριων κανονισμών, νόμων και οδηγιών που ισχύουν και σχετίζονται με το εν λόγο ζήτημα. Κατά δεύτερον, να συμβάλει με αποτελεσματικό και έγκριτο τρόπο στο να απαντηθεί το ερώτημα αν και κατά πόσο οι διαφημιστικές πινακίδες ελκύουν το βλέμμα του οδηγού σε τέτοιο βαθμό ώστε να προκαλέσουν απόσπαση της προσοχής του ικανή να θέσει σε κίνδυνο το οδηγικό έργο, εμπλουτίζοντας την απάντηση αυτή με το στοιχείο της αυτογνωσίας, δίνοντας την αντίστοιχη απάντηση από την πλευρά του οδηγού στον οποίο βασίστηκε για να διενεργήσει τα πειράματα που αποτέλεσαν την πηγή της έρευνας αυτής.Η ανάγκη διεξαγωγής της παρούσας έρευνας προκύπτει από τα διεθνή και εγχώρια στατιστικά στοιχεία τα οποία κατατάσσουν την απόσπαση των οδηγών σε πολύ υψηλή θέση στον κατάλογο των αιτιών πρόκλησης ατυχημάτων όπως, επίσης, και από την έλλειψη σχετικών προσεγγίσεων μιας και έως τώρα η έρευνα έχει εστιάσει κυρίως σε εντός του οχήματος παράγοντες απόσπασης της προσοχής του οδηγού. Η διερεύνηση του φαινομένου γίνεται σε δύο βασικά μέρη εκ των οποίων το πρώτο αποτελεί η μελέτη του θεωρητικού υποβάθρου του φαινομένου και περιλαμβάνει την παρουσίαση της σχετικής με την έρευνα επιστημονικής πληροφορίας παραθέτοντας όλες τις θεωρίες και τις εννοιολογικές προσεγγίσεις που κρίνονται απαραίτητες για την όσο το δυνατόν αρτιότερη κατανόηση του ζητήματος, τη διεθνή βιβλιογραφία που πραγματεύεται το υπό εξέταση φαινόμενο καθώς και την παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα. Το δεύτερο μέρος της εργασίας επικεντρώνεται στη διερεύνηση του φαινομένου με τη χρήση επιλεγμένων μεθοδολογιών και προσεγγίσεων καταλήγοντας σε χρήσιμα συμπεράσματα και προτάσεις που στόχο έχουν να συμβάλουν εν γένει στην βελτίωση της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, η μέθοδος η οποία κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη αλλά και εφαρμόσιμη για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας ανήκει στην κατηγορία των μελετών παρατήρησης στο πεδίο κάνοντας χρήση ειδικά εξοπλισμένων οχημάτων με στόχο τη συνεχή καταγραφή του βλέμματος του οδηγού. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την παράθεση των συμπερασμάτων και των προτάσεων, όπως προέκυψαν από την πολυετή ενασχόληση με το αντικείμενο. Την παρουσίαση των αποτελεσμάτων συνοδεύουν εκτεταμένες αναλύσεις που στόχο έχουν την πλήρη κατανόηση και την ορθή ερμηνεία των συσχετίσεων που λαμβάνουν χώρα. Επιπλέον, η παράθεση κατάλληλα διαμορφωμένων προτάσεων που καλύπτουν ευρύ φάσμα επιλογών έχουν ως απώτερο σκοπό την εξυγίανση του φαινομένου και την αποτροπή επιπλέον ατυχημάτων που οφείλουν την ύπαρξή τους στην απόσπαση της προσοχής του οδηγού. Προσανατολισμένη στην εξέταση του φαινομένου της απόσπασης της προσοχής των οδηγών, η έρευνα αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια μείωσης των ατυχημάτων που ως κύρια αιτία έχουν την απόσπαση της προσοχής των οδηγών. Η συμβολή της συγκεκριμένης μελέτης στην αντιμετώπιση του φαινομένου έγκειται στην μη περαιτέρω επιδείνωση του προβλήματος αλλά και στον ρόλο της ως εργαλείο αποτροπής της ύπαρξης στοιχείων παρά την οδό μη σχετικών με την εκτέλεση του οδηγικού έργου που λειτουργούν ως εν δυνάμει αιτίες απόσπασης της προσοχής.