Ενταξιακή Πολιτική Και Δίγλωσσοι Μαθητές Του Δημοτικού Σχολείου

Abstract

Στην παρούσα εργασία διερευνώνται οι απόψεις και εμπειρίες των εκπαιδευτικών, μεταναστών γονέων και μαθητών με μεταναστευτικό προφίλ σχετικά με ζητήματα διγλωσσίας στο πλαίσιο της ενταξιακής πολιτικής που εφαρμόζεται στην πρωτοβάθμια Ελληνοκυπριακή εκπαίδευση. Για τον σκοπό αυτό επιλέχθηκε η εμπειρική διερεύνηση μέσα από πολυμεθοδικές προσεγγίσεις, συνδυάζοντας ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. Στην έρευνα, που υλοποιήθηκε από το 2015 μέχρι το 2017, συμμετείχαν: (α) 416 Ελληνοκύπριοι εκπαιδευτικοί (β) 30 μετανάστες γονείς και (γ) 40 μαθητές Δ, Ε και Στ’ τάξης με μεταναστευτικό προφίλ. Στους εκπαιδευτικούς διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο ειδικά σχεδιασμένο για τις ανάγκες της έρευνας, ενώ για τη διερεύνηση των απόψεων και εμπειριών των μεταναστών γονέων και των μαθητών διεξήχθησαν ημι-δομημένες ατομικές συνεντεύξεις. Τα δεδομένα του ερωτηματολογίου αναλύθηκαν ποσοτικά διενεργώντας μια σειρά από στατιστικούς ελέγχους, ενώ τα δεδομένα των συνεντεύξεων αναλύθηκαν ποιοτικά σύμφωνα με τις αρχές της θεματικής ανάλυσης περιεχομένου. Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι ένας σημαντικός αριθμός εκπαιδευτικών εξέφρασαν απόψεις για ζητήματα διγλωσσίας και διγλωσσικής ανάπτυξης που αντανακλούν τη ρητορική ενός αφομοιωτικού μοντέλου ενταξιακής πολιτικής, το οποίο μέχρι πρότινος εφαρμοζόταν στο ελληνοκυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα. Άλλωστε, αξιοσημείωτη ήταν η αβεβαιότητα και άγνοια που παρατηρήθηκε από την πλειονότητα των συμμετεχόντων, τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων σε σχέση με πιθανά οφέλη στη γλωσσική ανάπτυξη και λοιπά γνωστικά οφέλη που συνδέονται με τη διγλωσσία. Επιπλέον, παρόλο που οι περισσότεροι γονείς συμφώνησαν για τη σημαντικότητα της διγλωσσικής ικανότητας και ειδικότερα της γλώσσας της χώρας καταγωγής για το μέλλον των παιδιών τους, η γλωσσική μετατόπιση, από τη γλώσσα της χώρας καταγωγής στην Eλληνική, αποτελεί συχνό φαινόμενο. Αυτή η γλωσσική μετατόπιση αποτυπώνεται συχνά στις πρακτικές εξωσχολικού γραμματισμού των οικογενειών που επιτελούνται σχεδόν αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα. Εν κατακλείδι, διαπιστώθηκε ότι παρά τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί τόσο κατά τη χρονική περίοδο της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και πιο πρόσφατα, αυτά δεν φαίνεται να έχουν ακόμη την αναμενόμενη επίδραση προς μια αναθεωρημένη ενταξιακή πολιτική. Για να επιτευχθεί η αναθεώρηση αυτή κρίνεται αναγκαίο να ληφθούν υπόψη οι απόψεις και εμπειρίες όλων των συμβαλλομένων στην εκπαίδευση ώστε να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν πιο αποτελεσματικά αντίστοιχες δράσεις επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και ενδυνάμωσης των πρακτικών των οικογενειών μεταναστών.