Προστασία Και Ανάδειξη Ενάλιων Αρχαιολογικών Θέσεων Στην Ελλάδα

Abstract

Η εξέλιξη και τα εντυπωσιακά ευρήματα της υποβρύχιας αρχαιολογίας από τη μία και το ολοένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ορθότερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς από την άλλη, διαμορφώνουν ένα ευρύ πλαίσιο, μέσα στο οποίο αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια διάφορες δυναμικές τάσεις για τη διαχείριση της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς, τόσο σε τοπικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Διεθνείς συνθήκες και συνέδρια αναζητούν μία κοινή προοπτική σε θεωρητικό επίπεδο, ενώ σημειώνεται μια αξιόλογη προσπάθεια σε διάφορα σημεία του κόσμου από κρατικούς ή τοπικούς φορείς, ώστε να αξιοποιηθεί στην πράξη το υποβρύχιο πολιτιστικό κεφάλαιο. Στην Ελλάδα για πολλά χρόνια ο τομέας αυτός της πολιτιστικής κληρονομιάς – παραδόξως - δεν είχε δεχθεί τη δέουσα προσοχή. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αρχίζει σιγά σιγά το θέμα να συζητείται με αξιώσεις, καθώς έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες για την εξέλιξη του. Το πλήθος των ελληνικών ενάλιων αρχαιοτήτων και η βεβαιότητα για την ύπαρξη μεγάλου αριθμού μελλοντικών ανακαλύψεων, η καθαρότητα των ελληνικών νερών και η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τέλος, η πλούσια ναυτική ιστορία και παράδοση της χώρας, αποτελούν παράγοντες που επιβάλλουν την προσπάθεια προστασίας και αξιοποίησης του ενάλιου πολιτιστικού αποθέματος. Σε συνδυασμό μάλιστα με τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες η επιλογή αυτή δείχνει να έχει αξιόλογες δυνατότητες. Καθώς λοιπόν, η εκπόνηση σχεδίων σε αυτό τον τομέα έχει ήδη αρχίσει και η εφαρμογή τους αναμένεται στο κοντινό μέλλον, γεννάται η ανάγκη να υπάρξουν αντίστοιχες μελέτες και σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η εκπόνησης της συγκεκριμένης διδακτορικής διατριβής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. Μέσα από την ανάλυση της φύση των ίδιων των αρχαιολογικών θέσεων και ευρημάτων, τη μελέτη θεωρητικών ζητημάτων, αλλά και τους τρόπους επικοινωνίας με το κοινό, προκύπτουν οι παράγοντες, που διαμορφώνουν τόσο τους περιορισμούς, όσο και τις δυνατότητες του θέματος, που απασχολεί την παρούσα μελέτη. Η παρούσα διατριβή αποτελεί την πρώτη συστηματική εργασία στο συγκεκριμένο θέμα στην ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία. Στόχος της είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη της επιστημονικής συζήτησης για τη διαχείριση της υδάτινης πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ελλάδα σε ακαδημαϊκό επίπεδο, αλλά και να αποτελέσει ένα κείμενο αναφοράς για το θεωρητικό και μεθοδολογικό σχεδιασμό δράσεων προστασίας και ανάδειξης.