No abstract

Бас редактор: ЖҰРЫНОВ Мұрат Жұрынұлы, химия ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының президенті, АҚ «Д.В. Сокольский атындағы отын, катализ және электрохимия институтының» бас директоры (Алматы, Қазақстан) H = 4 Редакция алқасы: БЕНБЕРИН Валерий Васильевич (бас редактордың орынбасары), медицина ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі, Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасы Медициналық орталығының директоры (Алматы, Қазақстан) H = 11 РАМАНҚҰЛОВ Ерлан Мирхайдарұлы (бас редактордың орынбасары), профессор, ҚР ҰҒА корреспондентмүшесі, Ph.D биохимия және молекулалық генетика саласы бойынша Ұлттық биотехнология орталығының бас директоры (Нұр-Сұлтан, Қазақстан) H = 23 ӘДЕКЕНОВ Серғазы Мыңжасарұлы, химия ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі, «Фитохимия» халықаралық ғылыми-өндірістік холдингінің директоры (Қарағанды, Қазақстан) H = 11 САНГ-СУ Квак, Ph.D (биохимия, агрохимия), профессор, Корей биоғылым және биотехнология ғылымизерттеу институты (KRIBB), өсімдіктердің инженерлік жүйелері ғылыми-зерттеу орталығының бас ғылыми қызметкері (Дэчон, Корея) H = 34 БЕРСІМБАЕВ Рахметқажы Ескендірұлы, биология ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі, Еуразия ұлттық университеті. Л.Н. Гумилев (Нұр-Сұлтан, Қазақстан) H = 12 ӘБИЕВ Руфат, техника ғылымдарының докторы (биохимия), профессор, Санкт-Петербург мемлекеттік технологиялық институты «Химиялық және биотехнологиялық аппаратураны оңтайландыру» кафедрасының меңгерушісі (Санкт-Петербург, Ресей) H = 14 ЛОКШИН Вячеслав Нотанович, медицина ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі, «PERSONA» халықаралық клиникалық репродуктология орталығының директоры (Алматы, Қазақстан) H = 8 СЕМЕНОВ Владимир Григорьевич, биология ғылымдарының докторы, профессор, Чуваш Республикасының еңбек сіңірген ғылым қайраткері, «Чуваш мемлекеттік аграрлық университеті» Федералдық мемлекеттік бюджеттік жоғары білім беру мекемесі Акушерлік және терапия кафедрасының меңгерушісі (Чебоксары, Ресей) H = 23 ФАРУК Асана Дар, Хамдар аль-Маджида Хамдард университетінің шығыс медицина факультеті, Шығыс медицинасы колледжінің профессоры (Карачи, Пәкістан) H = 21 ЩЕПЕТКИН Игорь Александрович, медицина ғылымдарының докторы, Монтана штаты университетінің профессоры (Монтана, АҚШ) H = 27 КАЛАНДРА Пьетро, Ph.D (физика), Наноқұрылымды материалдарды зерттеу институтының профессоры (Рим, Италия) H = 26 РОСС Самир, Ph.D, Миссисипи университетінің Фармация мектебі өсімдік өнімдерін ғылыми зерттеу орталығының профессоры (Оксфорд, АҚШ) H = 26 МАЛЬМ Анна, фармацевтика ғылымдарының докторы, профессор, Люблин медицина университетінің фармацевтика факультетінің деканы (Люблин, Польша) H = 22 ОЛИВЬЕРО Росси Сезаре, Ph.D (химия), Калабрия университетінің профессоры (Калабрия, Италия) H = 27 «Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының баяндамалары»

The relevance of research. Currently the methodological base for assessing the breeding qualities of bulls-producers of dairy and milk-meat breeds by the quality of offspring is carried out in accordance with the Instruction approved by the MA of the Republic of Kazakhstan in 2007. The principle of assessment, set out in the Instruction, is to compare the phenotypic indicators of the offspring with each other according to the principle of “peer daughter”. Although this document was approved already in the XXI century, nevertheless the basic approaches, which were put the basis, were developed in the first half of the last century and currently do not correspond to modern scientific principles. At the same time the world leaders in the field of breeding in dairy cattle breeding have been successfully using the BLUP method in breeding practice to assess the breeding qualities of animals for decades. This principle of assessing the breeding value of bulls is the most theoretically grounded and allows you to obtain results comparable to each other. Therefore the development and optimization of the equations of mixed BLUP models is extremely relevant for the conditions of the Republic of Kazakhstan from both scientific and practical points of view.Material and research methods. The material of the research was the data on the phenotypic indicators of the signs of milk productivity of first-calf cows of the Holstein black-and-white breed obtained from the republican database of the Republic of Kazakhstan for 2016-2017. As a criterion for choosing the best equation the residual variance values of each model under study were used.Results: when improving the method for assessing bulls-sires of the Holstein black-and-white breed according to the quality of offspring, out of the four studied equations of the mixed BLUP model one equation was optimized to assess the breeding qualities of the sires. In principle, to assess the breeding qualities of producers by the quality of offspring it is possible to use any of the models under consideration, since the established differences for all analyzed characteristics of milk productivity are insignificant (no more than 6%)

The work aimed to establish the influence of udder parameters of Kazakh mares on their formation of dairy productivity and the growth rate of foals during the milk period. The cup-shaped udder is characterized by a large base (the udder circumference at the base is 70.3 cm), the symmetrical arrangement of both udder lobes, with well-developed cylindrical nipples, the nipples are widely spaced between the two lobes. The round shaped udder is instead characterized by conical and short nipples and a smaller udder volume. For four months of lactation, 1051 liters of commercial milk were produced from mares with cup-shaped udder, while 823.6 liters- with round-shaped udder.The observation results showed that foals from mares with the cup-shaped and round - shapedudders on the first day of life were 39.8 and 39.6 kg of live weight, respectively, then after a month, it doubles, reaching 82.5 and 79.5 kg. The highest indicators of absolute gain - 42.7 kg, average daily gain - 1.42 kg, and relative gain -107.3% were observed in offspring with a cup-shaped udder. In foals delivered from mares with a round-shaped udder, the gain rates (39.9; 1.33 kg and 100.7%, respectively) were slightly lower.

This work aims to identify the level of productivity of Holstein cows of different breedings. The experimental studies were performed using purebred Holstein animals imported from Germany, Hungary, and Finland. When studying the exterior-constitutional features of livestock raised on the farm, it was found that Holstein cows as a whole were characterized by a relatively strong constitution, a proportionally developed and slightly elongated body with average live weight, deep chests with well-defined milk veins, glandular and properly attached bath-like and cup-shaped udder, with an average intensity of milk yield (2.12-2.4 kg/min). According to the expressiveness of dairy forms, the best indicators were for animals of Hungarian breeding with the linear affiliation of Reflection Sovering, and in cows of German and Finnish breedings - Montwik Chieftain. A study of the dairy productivity of cows showed that the greatest milk yield over 305 days for three lactations, depending on the linear affiliation, was for Hungarian cows: during the 1st lactation - 6465.9- 6951.2 kg, the 2nd lactation - 7463.5-7706.2 kg, according to the 3rd lactation - 8254.2-8297.7 kg of milk. A comparative evaluation of the dairy production of cows showed that the highest dairy productivity was noted in cows of the Reflection Sovering line. Thus, the average milk yield in cows of this line in the first three lactations was higher than in analogs of the Finnish breeding by 885 kg (13.02%) and German one - by 892 kg or 13.1% (P<0.05), Vis Beck Ideal by 444.5 kg (6.2%) and 807 kg or 12.0% (P<0.01) respectively. The animals of the Montwik Chieftain line of the Hungarian breeding exceeded in the milk yield of the German cows by 176.5 kg (2.4%) and the Finnish cows by 238.2 kg or 3.3%. Indicators of the coefficient of variation in milk yield show that the herd of Holstein cows in the first and third lactations is very heterogeneous. According to the second lactation, the representatives of the Vis Beck Ideal line of the German selection and the Montwik. It was established that in the coefficient of consistency of lactation, cows of German breeding exceeded the analogs of the Finnish and Hungarian breedings by 4.7 and 6.7%, respectively. Herewith, in the Hungarian cows, the lactation full value indicator was higher by 18.3% and 1%, which indicates higher stability of milk yield of cows of this group for the entire lactation. In such a way, our analysis of the morphofunctional properties of the udder showed that the investigated groups of animals correspond to the technological requirements for industrial keeping technology and organizing machine milking.