Artykuł poświęcony jest procesowi usamodzielniania się kobiet, które w przeszłości przebywały w placówkach resocjalizacyjnych. Do zilustrowania poruszanej tematyki wykorzystane wywiady narracyjne (wraz z właściwa procedurą analityczną F. Schütze) przeprowadzone z kobietami, które w przeszłości przebywały w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. W oparciu o analizę uzyskanego materiału dokonano rekonstrukcji sposobów realizacji różnych form wsparcia w ramach procedury usamodzielnienia byłych wychowanek, tak jak ujawniały się one w ich indywidualnych doświadczeniach biograficznych. Z jednej strony procedura usamodzielnienia sprzyja readaptacji społecznej rozumianej jako przystosowanie się do czynnego życia poprzez pełnienie ról społecznych. Z drugiej strony takie formy wsparcia jak pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki, która nie umożliwia samodzielnego życia i odpowiednie warunki mieszkaniowe w lokalach socjalnych, które lokują osoby w „patologicznej przestrzeni społecznej” stanowią o swoistej grze pozorów świadczonej pomocy.

44for the development and life quality of individuals. A biographical approach to resilience issues has also been shown to be useful.

The article discusses the issue of the risk and protective factors in the school environment of women who, during their adolescence, were formally controlled by the institutions of the system to prevent the demoralization of children and adolescents. The theoretical basis for the analyses was the concept of resilience. The main research problem is presented in the following question: What (risk and protective) factors occur in individual experiences of women – former charges of social rehabilitation centres. The study used the method of individual cases, while the technique of obtaining data was an autobiographical narrative interview. Based on the analysis of the obtained material, risk and protective factors in the school environment of narrators were listed. The configuration of these factors was reconstructed and their protective or risky value from the point of view of the development of the demoralization process was estimated. The most important conclusion is that the same factors (close relationship with a teacher, inadequate education) constituted a different value in the narrators' lives. The studies also showed the processual nature of the formation of the cumulative risk in the school environment. The conclusions confirm the importance of a case-by-case approach in assessing the value on individual (protective and risk) factors.

Celem artykułu jest przedstawienie jednej ze strategii wykorzystywanych przez rodziców do zaprzestania picia u ich dorosłych dzieci. Strategia ta opiera się na wzbudzaniu emocji samoświadomościowych. Do zilustrowania poruszonej problematyki wykorzystano wywiady swobodne i pogłębione przeprowadzone z rodzicami dorosłych dzieci z problemem alkoholowym. W oparciu o analizę uzyskanego materiału okazało się, że emocje takie jak wstyd i poczucie winy są powszechnie wykorzystywane w relacjach rodziców z ich dorosłymi pijącymi dziećmi. Wzbudzanie takich emocji ma na celu stymulowanie do zaprzestania picia i przestrzegania norm społecznych. Jednak nie wszystkie emocje, z perspektywy rodziców, sprzyjają zmianie zachowania.

No abstract