No abstract

No abstract

No abstract

SAŽETAKBiomasa se smatra izvorom energije sa najvećom perspektivom kako u pogledu smanjenja emisije gasova staklene bašte, tako i zbog ograničenih resursa fosilnih goriva. Zbog toga se u poslednjih nekoliko godina intenzivno radi na razvoju tehnologije cigaretnog sagorevanja koja bi omogućila korišćenje bala poljoprivredne biomase različitih veličina i oblika i čijim sagorevanjem se proizvodi energija. U Srbiji biomasa ima ogroman potencijal, dostupna je u mnogim oblicima i može se dobiti iz različitih izvora. S druge strane, upravo ova raznolikost je čini kompleksnim gorivom za proizvodnju energije. Tehnologija cigaretnog sagorevanja primenjuje se već skoro čitavu deceniju u postrojenju koje se nalazi na poljoprivrednom dobru PKB i koristi se za zagrevanje plastenika. S obzirom da će se u zakonskoj regulativi uvesti praćenje i kontrola sadržaja isparljivih i delimično isparljivih organskih jedinjenja koja se emituju pri sagorevanju biomase, a u koje spadaju i policiklični aromatični ugljovodonici, neophodno je da se razvije metoda kojom bi se njihovo prisustvo moglo detektovati. Za razdvajanje i detekciju PAHova u ekstraktima letećeg pepela poljoprivredne biomase korišćena je metoda GC/MS. Ustanovljeno je da od 16 prioritetnih PAHova, samo poslednja tri (indeno(1,2,3-c,d)piren, dibenzo(a,h)antracen i benzo(g,h,i) perilen) nisu detektovani u pepelu uzetog iz ciklona.Ključne reči: leteći pepeo, poljoprivredna biomasa, identifikacija, PAHovi, GC/MS. 1. UVOD U današnje vreme, neophodna je sve intenzivnija upotreba obnovljivih izvora energije iz nekoliko razloga (De Wit and Faaij, 2010, Saidur et al. 2011). Jedan od razloga je činjenica da se resursi fosilnih goriva smanjuju, što dovodi do povećanja njihove cene, a drugi, ne manje bitan, proističe iz težnje da se redukuje emisija CO 2 . Biomasa se smatra glavnim izvorom obnovljive energije u Srbiji. Potencijal poljoprivredne biomase u Srbiji je 60% u odnosu na ukupnu biomasu, međutim njeno korišćenje kao goriva skoro da je zanemarljivo (Repić et al. 2013). U poređenju sa fosilnim gorivima, pri sagorevanju biomase dolazi do znatno niže emisije CO i ukupnog organskog ugljenika (TOC), što predstavlja prednost upotrebe biomase kao goriva. Poljoprivredna biomasa uglavnom je Marinković Ana i sar. (2017): Identifikacija pahova u pepelu poljoprivredne biomase metodom gc/ms . Savr. polj. tehn. 43(3): 91-100.

Emission factors (EFs) of gaseous pollutants, particulate matter, certain harmful trace elements, and polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) from three thermal power plants (TPPs) and semi-industrial fluidized bed boiler (FBB) were compared. EFs of particulate matter, trace elements (except Cd and Pb), benzo[a]pyrene, and benzo[b]fluoranthene exceed the upper limits specified in the EMEP inventory guidebook for all combustion facilities. The comparison of trace elements and PAHs content in fly ashes (FAs) from lignite and coal waste combustion in TPPs and FBB, respectively, as well as the potential environmental impact of FAs disposal, was performed by employing a set of ecological indicators such as crustal enrichment factor, risk assessment code, risk indices for trace elements, and benzo[a]pyrene equivalent concentration for PAHs. Sequential analysis shows that the trace elements portion is the lowest for water-soluble and exchangeable fractions. The highest enrichment levels in FAs are noticed for As and Hg. Based on toxic trace elements content, FAs from TPPs represent a very high ecological risk, whereas fly ash from FBB poses a moderate ecological risk but has the highest benzo[a]pyrene equivalent concentration, indicating its increased carcinogenic potential. Lead isotope ratios for Serbian coals and FAs can contribute to a lead pollution global database.