Son yüzyılda akıllı makine ve robotlardan işletmelerde birçok alanda oldukça fazla yararlanılmaya başlanmış olup, bu alanlardan birisi de vergi uygulamalarıdır. Akıllı makine ve robot kullanımının artmasıyla beraber bunların hangi alanlarda etkin bir şekilde kullanılabileceği ve insanoğlunun hayatını kolaylaştıracağı bilim insanları tarafından araştırma konusu olmuş ve olmaya devam etmektedir. Bu bağlamda işletmelerde artan dijital dönüşüm yapay zekâ kavramını da gündeme getirmiştir. Yapay zekânın insana özgü birçok özelliği taklit etmesinden hareketle, bu çalışmada işletmelerde artan yapay zekâ uygulamalarının vergi uygulamalarında kullanılması vergi mükellefleri tarafından nasıl algılanır sorusuna Ağrı ve Afyonkarahisar illerinde yaşayan 21 vergi mükellefi ile mülakat yapılarak cevap aranmıştır. Araştırmaya katılan vergi mükelleflerinin vergi uygulamalarında yapay zekâyı kullanmak istedikleri ve Ağrı ilindeki vergi mükelleflerinin, Afyonkarahisar ilindeki vergi mükelleflerine göre daha fazla bilgi sahibi olduğu, insan kaynakları açısından vergi dairesinin personel istihdam politikasını olumsuz olarak etkileyebileceği tespit edilmiştir. Bu çalışmanın vergiyle ilgili kurumlara, işletmelere ve paydaşlara yapay zekâ teknolojisini etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasının, inovasyon yatırımlarına ağırlık vermesi açısından yol gösterebileceği ve literatüre katkı sunabileceği düşünülmektedir.

Mali kurallar 20’nci yüzyılın sonlarında uygulanmaya başlamış ve gelir, harcama, bütçe ve borçlanmaya limitler koyan getiren yeni bir anlayıştır. Getirilen bu kuralların amacı mali disiplin ve mali sürdürülebilirlik gibi kuralları hayata geçirmektir. Ülkemizde merkezi hükümet düzeyinde mali kural benzeri uygulamaların ilk örnekleri 2001 yılında uygulanmaya başlamış ve faiz dışı fazla uygulaması ile mali disiplin sağlanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada öncelikle mali kurallar hakkında genel bilgiler verilmiş, daha sonra dünyada ve Türkiye’de mali kural uygulamalarının etkisi üzerinde durulmuş ve sonuçlar üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır.