gibi doğal peyzaj özelliği ile ön plana çıkan alanların sahip olduğu özgün niteliklerin sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi ve farklı vejetasyon tiplerini barındıran tüm orman ekosistemlerinin görsel değerinin korunmasına katkı sağlamak üzere nesnel ve öznel değerlendirmeleri birlikte ele alan bir görsel değerlendirme çalışması yürütülmüştür. Çalışmada, Hatila Vadisi Milli Parkı (Artvin) içerisinde yaklaşık 400-3000 m yükseklikler arasında devam eden orman yolu güzergahı boyunca orman, dere ve kaya vejetasyonlarının görüldüğü vista noktalarından çekilen toplam 9 adet fotoğraf görsel değerlendirme kapsamında kullanılmıştır. Görsel kalite ve değerlendirmenin ilk aşamasında, peyzaj mimarları ve peyzaj mimarlığı bölümü lisans öğrencilerinden oluşan toplam 75 kişiye, anlamsal farklılaşım tekniği kullanılarak 15 sıfat çiftinin sorgulandığı anket çalışması uygulanmıştır. İkinci aşamada fotoğrafların fraktal boyutu hesaplanarak görsel kalite puanları ve fraktal boyut değerleri arasındaki ilişkiler ortaya konulmuştur. Üçüncü aşamada, görsel kalite üzerinde hangi parametrelerin etkili olduğu regresyon analizi ile belirlenmiştir. Sonuç olarak görsel kalite puanı bakımından, orman vejetasyonunun (V2 nolu vista) ve dere vejetasyonunun (V4 nolu vistanın) en yüksek değeri aldığı tespit edilmiştir. Fotoğrafların ortalama fraktal boyutunun ise yüksek bir değere (Db=1,691) sahip olduğu ve fotoğrafların görsel kalite puanları ile fraktal boyut değerleri arasında nispeten yakın bir eğilim olduğu ortaya çıkmıştır. Vejetasyon tipleri için ilginç, memnuniyet verici, canlı, davetkar, yeni, heyecan verici, dinlendirici ve renk parametrelerinin ise tanımlayıcı parametreler olduğu belirlenmiştir. Farklı vejetasyon tiplerinden yola çıkarak, doğal peyzajların görsel kaynak değerlerinin belirlenmesi ve peyzaj planlama, yönetim ve tasarım süreçlerine dahil edilmesi, uzun vadede bu alanların ekolojik, ekonomik ve estetik değerinin arttırılabilmesine yardımcı olacaktır.

Öz: Ekosistem servisleri, insanların doğal veya tasarlanmış alanlardan doğrudan veya dolaylı olarak elde ettikleri fayda ve ürünler olarak tanımlanmaktadır. Kentsel yeşil altyapıların çevresel ve sosyal birçok faydası vardır. Kentsel yeşil altyapıların önemli bir parçası olan kent ormanları, kent çevrelerinin homojenliğini kıran, kentin estetiğine katkı sağlayan, kentlerin yeşil dokusunu güçlendiren, kente ve kentlilere rekreasyonel açıdan aktivite alanları sunan ve kent sakinlerine fiziksel ve ruhsal açıdan birçok ekosistem servisi sağlayan aktif yeşil alanlardır. Bu çalışmada, Artvin kentine ve kent sakinlerine geniş bir yelpazede ekosistem servisi sağlayan Kafkasör Kent Ormanı çalışma alanı olarak seçilmiş ve kent ormanının sağladığı ekosistem servislerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Kafkasör Kent Ormanı'nın kaynak sağlayan (gıda, dekoratif kaynaklar, biyolojik hammadde, biyokimyasal ve tıbbi ürünler), düzenleyici (hava kalitesini düzenleme, iklim düzenleme su akışı ve erozyon kontrolü, polenleme), destekleyici (fotosentez, besin ve su döngüsünü destekleme) ve kültürel ekosistem servisleri (eğitim, bilgi sistemi, ilham, estetik değerler, sosyal ilişkiler, yer ve mekan hissi, rekreasyonekoturizm, sağlık, ekonomi, doğayla bağlantı, duyusal deneyimler) açısından birçok servisi sunduğu tespit edilmiştir. Çalışmada kültürel ekosistem servisleri bağlamında görülen bazı eksikliklerin giderilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur. Ekosistem servislerinin sürekliliğinin sağlanması ve insanların bu servislerden en iyi şekilde faydalanabilmesi için alanlara ilişkin doğru stratejilerin belirlenmesi ve planlamaların bu doğrultuda yapılması önem arz etmektedir.Anahtar kelimeler: Artvin, ekosistem servisleri, kafkasör kent ormanı, kent ormanı, kentsel yeşil altyapılar. Ecosystem Services Provided by Urban Forests as an Important Component of Urban Green Infrastructures "Case of Kafkasör Urban Forest"Abstract: Ecosystem services are defined as benefits and products that people obtain from natural or designed areas directly or indirectly. Urban green infrastructures have many environmental and social benefits. Urban forests as an important part of urban green infrastructures are active green areas that break the homogeneity of urban environments, contribute to the aesthetics of the cities, strengthen the green texture of the cities, offer recreational activities to the city and city-dwellers and provide many ecosystem services to city-dwellers in terms of physical and mental aspects. In this study, Kafkasör Urban Forest, which provides a wide range of ecosystem services to Artvin city and its residents, was chosen as a study area and it was aimed to reveal the ecosystem services provided by this urban forest. It has been determined that Kafkasör Urban Forest offers many services in terms of provisioning (food, ornamental resources, fiber, biochemicals and pharmaceuticals), regulating (air quality regulation, climate regulation, water purification and erosion regulation, pollination), supporting (photosynthesis, nutrient ...

No abstract

Kentsel yeşil alanların vazgeçilmez materyali olan ve dünyamızın önemli oksijen kaynaklarından biri olan bitkiler, kullanıldıkları mekanları daha yaşanabilir, canlı ve dinamik kılmaktadır. Görsel bir sanat olan bitkilendirme tasarımı aynı zamanda bitkilerle mekan oluşturma sanatıdır. Bitkilerle oluşturulan kurgular sayesinde hem görsel hem de işlevsel katkılar sağlanabilmektedir. Renk, kullanıcıların uzaktan bile algılayabileceği ve görsel değerlendirmede etkili ve önemli bir bitkilendirme tasarımı ögesidir. Bu çalışmada da tıbbi ve aromatik özelliklerinin yanı sıra mevsimsel renk etkileri nedeniyle bitkilendirme tasarımlarında kullanılabilecek bitkilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda 21 adet farklı ölçülerde bitki taksonları seçilmiş ve bu bitkilerin familya, yaşam formu, renk etkileri, renklenme periyotları, tıbbi ve aromatik özellikleri ve peyzajda kullanım alanlarına ilişkin bilgiler ortaya konulmuştur. Ayrıca bu bitkilerle dört mevsim renk etkisinin ve kitle-boşluk dengesinin sürekliliğinin nasıl oluşturulabileceğine yönelik bir plan paftası önerisi ve illüstrasyonlar oluşturulmuştur. Oluşturulan bu önerinin hem tasarımcılar hem de peyzaj mimarlığı öğrencileri için bitkilendirme tasarımlarında renk etkisi yüksek tıbbi ve aromatik bitkilerin nasıl değerlendirilebileceğine ilişkin bir örnek teşkil edeceği düşünülmektedir.

ÖzetKentsel yeşil alanların önemli bir parçası olan botanik bahçeleri, nesli tükenme tehlikesi altındaki bitkilerin koruma altına alındığı, ziyaretçilerini doğrudan ve dolaylı eğiten ve birçok rekreatif imkân sunan önemli merkezlerdir. Çalışma alanı olarak ziyaretçilerine doğal hayatla buluşma fırsatı sunan Nezahat Gökyiğit Botanik bahçesi seçilmiştir. Çalışmada botanik bahçesi ziyaretçilerinin mevsimsel-mekânsal tercihlerini ve botanik bahçesini kullanım amaçlarını belirlemek amacıyla anket çalışması, peyzaj tercihlerini belirlemek amacıyla da görsel anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışması sonbahar ve ilkbahar mevsimlerinde toplam 311 kişiyle ve görsel anket çalışması toplam 150 kişiyle alanda yüz yüze yürütülmüştür. Ek olarak, nesnel bir değerlendirme ortaya koymak amacıyla da ziyaretçiler tarafından tercih edilen fotoğrafların fraktal analizi yapılmıştır. Ziyaretçilerin Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesini daha çok kalabalık şehirden uzaklaşmak ve stresten arınmak (%40.5), dışarıda güzel bir gün geçirmek (%14.1) gibi rekreasyonel nedenlerle ziyaret ettiği, mekânsal tercihleri ve peyzaj tercihlerinin de mevsimsel olarak değiştiği sonucu elde edilmiştir. Fraktal analiz sonuçlarında, ziyaretçiler tarafından en çok tercih edilen görüntülerin fraktal boyut değerlerinin yüksek olduğu görülmüştür. Ziyaretçi tercihleri ve motivasyonlarının belirlenmesi, botanik bahçesi yöneticileri için mevcut ve geleceğe yönelik gelişim alanlarının planlanması ve tasarımında önem arz etmektedir.Anahtar Kelimeler: Botanik Bahçesi, Kullanıcı tercihleri, Peyzaj terciheri, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi. Determination of Visitor Preferences in Botanic Gardens 'Case of Nezahat Gokyigit BotanicGarden' Abstract Botanic gardens as important parts of urban green spaces are substantial centers where endangered plant species are protected and visitors are trained directly-indirectly, moreover they also offer many recreative opportunities. Nezahat Gökyigit Botanic Garden is choosen as a study area that offers to visitors chance to connect with natural life. In this study, questionnaire is prepared to determine visitors' intended use of botanic garden and their seasonal-spatial preferences and visual questionnaire is prepared determine to visitors' landscape preferences. Questionnaires are conducted face-to-face with total 311 people and visual questionnaires conducted with total 150 people in spring and autumn term. In addition, we were made a fractal analysis of preferred photographs by the visitors to reveal an objective assessment. Results showed that visitors mostly visited botanic garden recreational motivatioans like get away from busy city and stress (40.5%), spend a nice day out (14.1%) and also visitors' spatial preferences and landscape preferences can change according to seasons. In fractal analysis results, it has been seen that fractal dimension values of most preferred images by visitors were high too. Determine the visitors' preferences and their motivations are crucial for botanical garden managers to plan and design curren...