No abstract

No abstract

ÖZ: Kentsel nüfusun hızla arttığı yaşam alanlarında, konut ihtiyacını karşılamak için yapılan çalışmalar sonucunda başta açık-yeşil alanların azalması olmak nedeniyle, hava kirliliği, çarpık kentleşme gibi çeşitli çevre sorunları ortaya çıkmakta ve bu durum kentlerin termal konforunu olumsuz yönde etkilemektedir. Atatürk Üniversitesi Yerleşkesi içinde yer alan farklı niteliklere sahip mekanlar ile çeşitli renklerdeki doğal otsu bitki örtüsü ve mevsimlik bitkilerin yüzey sıcaklıkları termal kamera ile kaydedilmiştir. 2018 yılı Temmuz ayında havanın açık olduğu zamanda, bakı, rakım ve mevki olarak birbirine yakın mekanlarda bulunan ortamlardan alınan kayıtlardan, 6 tanesi seçilerek, bu alanlardaki 12 farklı niteliğe sahip mekan saat 15:00' e göre analiz edilmiştir. Alınan ölçümler ve yapılan değerlendirmeler sonucunda; doğal otsu bitkilerin ortamın mevcut sıcaklık değerine göre daha serin bir ortam oluşturduğu, yapısal alanların ise en yüksek sıcaklık değerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Benzer biçimde, çim derzli kaldırımın, andezit taş kaldırımdan ortalama olarak 12.0 0 C daha serin çıktığı belirlenmiştir. Yapılan analiz ve değerlendirmeler neticesinde, kentsel alan planlamalarında termal konforun sağlanması açısından doğal otsu bitkilerin kullanımının önemli olduğu, planlama açısından iklim faktörünün kullanımının gerekliliği vurgulanarak önerilerde bulunulmuştur.

Kentleşmeyle birlikte artan kentsel ısı adası etkisi sıcak iklim bölgelerinde yazın daha fazla serinletme, soğuk iklim bölgerinde ise kışın daha fazla ısıtma talebiyle enerji kullanımının artmasına sebep olmuştur. Son yıllarda güneş enerjisinden en üst seviyede faydalanarak enerji tasarrufu sağlama, hava kirliliğini azaltmak için çözümler üretme, ısıtma ve soğutma maliyetlerini azaltmak için öneriler sunma ile ilgili birçok çalışma yapılmaktadır. Kentlerdeki yeşil alan varlığının fazla olması yansımayı azaltacağı için ısı adası etkisini de azaltmaktadır. Yapılan çalışmalarda genellikle ağaçların soğutma etkileri vurgulanmaktadır. Ancak soğuk iklim bölgeleri için ağaçların ortamın ısınmasına olan katkıları da incelenmelidir. Bu araştırma; yüksek rakım ve soğuk iklim şartlarının hakim olduğu Erzurum kentinde, yeni bir yerleşim alanı olan Yıldızkent mevkiinde bulunan bir site bahçesinde yürütülmüştür. Bu site 16 adet villadan oluşmaktadır. Bu alanda, çevresinde bitki örtüsü bulunan bir evin birinci katına, güney ve kuzey cephelere 2 adet meteorolojik veri ölçüm cihazı yerleştirilmiştir. Aralık 2017'de araştırma alanından 24 saatlik mikroiklim verileri kaydedilmiş olup, ortalama değerleri hazırlanan senaryolar için ENVI-met yazılım programı kullanılmıştır. Bu senaryolarda, binanın ağaçlar ile olan farklı mesafelerinin termal konfor üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Mesafeler; binaya bitişik, 2m ve 4m olarak belirlenerek, hangi senaryonun konforlu olduğu analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, ağaçlar ve bina arasındaki mesafe 2m olduğunda, ortamın sıcaklığının mevcut durumdan 9.2 °C daha sıcak olduğu belirlenmiştir. Verilere ait Tahmini Ortalama Oy (PMV) analizi ile insanlar tarafından hissedilir mevcut durum ve alternatif senaryolar için haritalar oluşturulmuştur. Sonuç olarak termal konforlu ve termal stresin olmadığı durum bitkilerin binaya 2m ve 4m aralıklarla dikildiği senaryolar olup, 0.2-0.3 °C PMV değeri belirlenmiştir.