Khukhmorit soum is situated on the south of Ikh Mongol sand, therefore, over half of the surface area is covered by the sand. In recent years, the sand movement has been expanding to the settled areas and pastureland as a result of increasing bare sand and lack of vegetation cover due to climate change and human activities, especially overgrazing and shrub logging for fuel. We aimed to determine vegetation degradation based on plant community indicators in the Khukhmorit soum. We considered vegetation cover, aboveground biomass, species richness, and diversity as main indicators and then calculated the index for vegetation degradation. The results showed that a vegetation degradation level was very heavy at 28.7%, heavy at 57.1%, moderate at 9.1%, and light at 4.8% of the total territory. The vegetation degradation was observed mainly in grassland, valleys, and wet depressions, and such areas were occupied by sparse and short vegetation including digression species such as Oxytropis aciphylla, Carex duriuscula, Convolvulus ammanii, and Chenopodium album. As the grassland vegetation community occupying 46.9% of the total area was under the heavy degradation process, therefore it is likely to lead to negative consequence by decreasing the forage resources and quality.
Говь-Алтай аймгийн Хөхморьт сумын ургамал нөмрөгийн доройтол
ХУРААНГУЙ
Говь-Алтай аймгийн Хөхморьт сум нь Их Монгол элсний өвөрт байрлах учраас нутгийн талаас илүү хувийг элс эзэлдэг онцлогтой нутаг юм. Сүүлийн жилүүдэд явагдаж буй уур амьсгалын өөрчлөлт, нөгөө талаас хүний үйл ажиллагааны нөлөөгөөр элсний бэлчээрийг малын хөлөөр талхлан элсийг тогтоон барих ургамал нөмрөгийг хэт сийрэгжүүлсэн нь элс нүүх гол шалтгаан болж өнөөгийн байдлаар сумын төв, бэлчээр нутаг элсэнд дарагдах аюул тулгараад байна. Бид ургамлын шалгуур үзүүлэлтүүдэд үндэслэн ургамал нөмрөгийн доройтлыг тодорхойлохыг зорилоо. Ингэхдээ ургамлын тусгаг бүрхэц, газрын дээрх биомасс, зүйлийн баялаг, олон янз байдал болон доройтлын индексийг тооцон харьцуулан судалсан. Ургамал нөмрөгийн доройтлын зэргээр авч үзвэл Хөхморьт сумын газар нутгийн 28.7% нь маш хүчтэй, 57.1% нь хүчтэй, 9.1% дунд зэрэг доройтсон, харин 4.8% нь бага эсвэл хэвийн хэмжээнд байна гэж тооцов. Ургамал нөмрөгийн доройтол тал, хөндий, чийгсэг хотгоруудаар илүү ажиглагдах бөгөөд энд ургамал тачир, сийрэг ургахаас гадна доройтлыг илэрхийлэгч ургамлуудаас өргөст ортууз (Oxytropis aciphylla), ширэг улалж (Carex duriuscula), амманы сэдэргэнэ (Convolvulus ammanii), лууль (Chenopodium album) зэрэг ургамлууд тохиолдож байна. Ийнхүү нийт нутгийн 46.9%-ийг эзэлж буй тал хөндийн ургамалжилт хамгийн их доройтолд өртөж буй нь бэлчээр тэжээлийн нөөц хомсдох, чанар муудах сөрөг үр дагавруудыг дагуулна.
Түлхүүр үгс: Цөлжилт, Их Монгол элс, Газрын доройтол, Элсний нүүлт, Ургамал нөмрөгийн доройтол
