Öz

Bu araştırmanın amacı eğitim denetmenlerinin rehberlik ve iş başında yetiştirme görevleri ile ilgili görüşleri ve buna yönelik eğitim gereksinimlerinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Aydın, Çanakkale, Çorum, Eskişehir, Gaziantep, Malatya, Mersin illerinde görev yapmakta olan 292 il eğitim denetmeni oluşturmaktadır. Araştırmada tarama modeli kullanılmış olup, veriler Ağaoğlu (1999) tarafından geliştirilen "eğitim denetmenlerinin rehberlik ve iş başında yetiştirme görevlerini gerekli görme düzeyi ve buna ilişkin eğitim istekliliklerini belirleme" ölçeği ile toplanmıştır. İllere gönderilen 292 ölçekten, 227'si geri dönmüş ve değerlendirmeye alınmıştır. Verilerin analizinde anlamlılık düzeyi olarak .05 kabul edilmiştir. Verilerin normal dağılıma sahip olduğu durumlarda, t testi ve anova testleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, denetmenlerin rehberlik ve iş başında yetiştirme görevlerini gerekli görme düzeyleri (x̄ = 4.189) "gerekli" boyutunda ifade edilmiş ve bu görevleri gerekli görme düzeylerinde demografik değişkenler bağlamında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Katılımcıların bu göreve ilişkin eğitim alma isteklilikleri de yine araştırmanın birinci alt amacıyla koşut bir biçimde (x̄ = 4.025) "istekliyim" boyutunda ifade edilmiş ve eğitim alma isteklilikleri düzeyinde katıldıkları hizmet içi eğitim değişkeni bağlamında anlamlı bir fark bulunmuştur. İl eğitim denetmenlerinin daha önceden katıldıkları hizmet içi eğitim sayısı arttıkça, eğitim alma istekliliklerinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Örgütlerin amaçlarına ulaşmasında örgütlerde sergilenen liderlik rollerinin büyük önemi bulunmaktadır. Örgüt liderleri, sorun çözebilen, etkin kararlar alabilen, öncülük eden, risk alabilen, sorumluluk üstlenen, empati kurabilen, iş birliğine odaklı kişilerdir. Proaktif ve risk alan bireyler olarak liderler yönettikleri insanlara güven aşılar ve yön verirler. Alanyazında pek çok tanımı olan liderlik kavramı yalnızca belirli kişileri içeren bir kavram olmamalı, bütüncül ve geniş çapta uygulanabilir olmalıdır. Bir başka ifade ile liderliğin “kapsayıcı” olması gerekmektedir. Açıklık uygunluk ve ulaşılabilirlik boyutlarını içeren "kapsayıcı liderlik" daha etkin lider-takipçi ilişkilerine ve çeşitliliklerin daha fazla kapsanmasına olan gereksinimi ifade temek adına kullanılmaktadır. Bu çalışmada Carmeli, Reiter-Palmon ve Ziv (2010)’in geliştirdiği 9 maddelik Kapsayıcı Liderlik Ölçeği’nin (KLÖ) Türk kültürüne uyarlanması amaçlanmaktadır. Maddelerinin açıklık, uygunluk ve ulaşılabilirlik kuramsal temelinde yazıldığı 9 maddeli ve tek faktörlü bir ölçek olan KLÖ %68.74 varyans açıklamaktadır. Bu çalışmada ölçek uyarlama sürecine ilişkin Hambleton ve Patsula (1999) tarafından önerilen adımlar izlenmiştir. 307 öğretmenin katıldığı çalışmada ölçeğin yapı geçerliğinin sağlanması için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Gerçekleştirilen DFA sonucunda ortaya konan modelde verilerin uyumunun belirlenmesinde elde edilen sonuçların alanyazında belirlenen kritik değerlerin üzerinde olduğu görülmektedir. Ölçeğin uyarlanması sürecinde güvenirliğin sağlanması için Cronbach’ın alpha iç tutarlık katsayısı ve McDonald’ın yapısal güvenirlik katsayısından yararlanılmıştır. Elde edilen değerler .70’den büyüktür ve ölçeğin güvenilir olduğunu ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçlar Kapsayıcı Liderlik Ölçeği’nin Türk kültüründe de geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya konmuştur.