The paper considers a low head hydro units control problem by using the modern control theory for turbine governor design. The design of optimal and suboptimal turbine governor is performed by using the optimal control theory and projective controls method. Implementation of modern control theory in contemporary turbine governors is fairly easy to obtain due their realisation in digital technology. Comparison for the closed-loop system dynamic performances, shows that better results are obtained with optimal and suboptimal governors as compared to conventional turbine governors.

Kratak sadržaj: Verodostojnost modela nekog objekta ocenjuje se prema veličini odstupanja rezultata simulacije od rezultata ispitivanja sprovedenih na stvarnom objektu. Veličina odstupanja rezultata simulacije od rezultata ispitivanja, kao i prihvatljivost veličine odstupanja za određenu namenu modela, određuje se u postupku potvrde verodostojnosti, odnosno verifikacije. U ovom radu prikazani su rezultati ispitivanja, model i verifikacija modela jednog hidropostrojenja. Osnovu za verifikaciju čine rezultati ispitivanja kvaliteta rada hidroagregata R2 u RHE "Bajina Bašta" u primarnoj regulaciji učestanosti i snage razmene. Ključne reči: model turbine, turbinski regulator, primarna regulacija učestanosti UvodIspitivanje rada agregata u primarnoj regulaciji napona i učestanosti vrši se za potrebe JP Elektroprivrede Srbije (EPS) u okviru realizacije studije "Sistemski parametri regulatora pobude i turbinske regulacije u elektranama EPS-a". Studijom je predviđeno da se na određenim agregatima izvrše ispitivanja sistema pobude i sistema turbinske regulacije i da se na osnovu podataka iz dostupne tehničke dokumentacije i rezultata ispitivanja formira matematički, odnosno simulacioni model postrojenja koji bi kao takav bio uvršten u opštiji model elektroenergetskog sistema (EES) Srbije i njegove interkonekcije sa susednim elektroenergetskim sistemima. Korišćenjem 145

Održivost približno stalnog stepena korisnog dejstva Kaplanove turbine, pri relativno velikoj promeni pada, posledica je promenljive geometrije obrtnog kola turbine. Zavisnost ugla zakretanja lopatica obrtnog kola od otvora između lopatica sprovodnog aparata, predstavlja kombinatorsku karakteristiku turbine. Tačnost ostvarivanja zadate kombinatorske karakteristike, od velike je važnosti za ekonomičnu i pravilnu eksploataciju turbine, odnosno agregata kao celine. Zbog navedenih razloga posebna pažnja posvećena je ispitivanju koje je za cilj imalo proveru tačnosti ostvarivanja kombinatorske karakteristike turbine. U radu su izloženi metodologija i rezultati ispitivanja tačnosti ostvarivanja kombinatorske karakteristike jedne Kaplanove turbine nakon njene revitalizacije.

No abstract

Kratak sadržaj: Utvrđivanje osobina i mogućnosti proizvodnog agregata ili nekog njegovog dela, na osnovu rezultata merenja koja su sprovedena u realnim pogonskim uslovima, između ostalog, koristi se i za ocenu ispunjenosti uslova iz ugovora o isporuci opreme. U radu su prikazani rezultati ispitivanja sprovedenog u maloj hidroelektrani (mHE) koje je za cilj imalo određivanje relativnog stepena korisnosti hidraulične turbine i njegovo poređenje sa garantovanom vrednošću. Zavisnost stepena korisnosti turbine od protoka kroz turbinu, određena je na osnovu rezultata ispitivanja primenom indeksne metode. Ispitivanje je izvršeno pri jednom neto padu.Ključne reči: hidraulična turbina, stepen korisnog dejstva, mala hidroelektrana UvodIspitivanja proizvodnog agregata, nekog njegovog dela i njegove opreme u realnim pogonskim uslovima značajna su iz više razloga. Najčešće se ovakvim ispitivanjima utvrđuje stanje, ispravnost i funkcionalnost dela agregata ili njegove opreme koja je predmet ispitivanja. Rezultati ovakvih ispitivanja mogu se, pored ostalog, koristiti za procenu pogonske spremnosti, pouzdanosti i životnog veka konkretnog dela agregata ili dela njegove opreme. Takođe, ispitivanja proizvodnog agregata ili nekog njegovog dela, u realnim pogonskim uslovima, izvode se radi utvrđivanja njegovih osobina i mogućnosti, a sa ciljem ocene ispunjenosti uslova iz ugovora o isporuci. Ponekad ovakva ispitivanja, zbog toga što se delom izvode i u graničnim