Wśród wielu magnackich rodzin polskich i litewskich, które stanęły u boku Napoleona w burzliwej epoce początków XIX w., nie mogło zabraknąć przedstawiciela wielkiego i zasłużonego litewskiego rodu Paców. Był nim Ludwik Pac, ostatni z rodu, który podjął służbę w armii napoleońskiej. Ludwik Michał Pac urodził się 19 maja 1779 r. w Strasburgu, jako syn Michała herbu Gozdawa, generała majora, starosty kowieńskiego i borciańskiego, oraz Ludwiki z Tyzenhauzów 1 . Odebrał staranne wychowanie we Francji, w Anglii i w Polsce. Jego dzieciństwo nie należało jednak do najszczęśliwszych, ponieważ małżeństwo rodziców nie było udane 2 . Po rozwodzie Ludwika poślubiła generała Pawła Grabowskiego, a po jej śmierci w 1791 r. młodym Ludwikiem Michałem zaopiekował się wuj Ignacy Tyzenhauz, Michał Pac bowiem po rozpadzie małżeństwa pogrążył się w rozpaczy. Doprowadził przy tym do poważnego zadłużenia majątku i nie był w stanie zająć się wychowaniem syna. W 1796 r. młody Pac rozpoczął naukę w Szkole Głównej Wileńskiej 3 . Rok później 1

W artykule przedstawiono kwestię nominacji generalskiej dla Tadeusza Kościuszki jako nagrody za zasługi w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Przypomniano okoliczności kolejnych propozycji mianowania Kościuszki na stopień generała brygady, po zwycięstwie pod Saratogą w 1777 r. czy udziale w kampanii na południu Stanów Zjednoczonych w latach 1780–1781. Nominacji wówczas nie otrzymał, dlatego po zakończeniu wojny Kościuszko zabiegał o indywidualne wyróżnienie, które uhonorowałoby jego dotychczasową służbę. Kongres nie zamierzał jednak przyspieszać awansu Kościuszki, ponieważ przygotowywał w tym czasie uchwałę o awansowaniu wszystkich oficerów o jeden stopień, jeśli nie otrzymali oni promocji po 1 stycznia 1777 r. I w tej grupie awansowanych w 1783 r., ku swojemu rozczarowaniu, znalazł się ostatecznie polski oficer, co próbował załagodzić George Washington.

The article discusses the attitude of the new Lithuanian authorities in 1812 to the idea of the General Confederation of the Kingdom of Poland that was established when Napoleon started the war with Russia. The confederation was supposed to stir a great uprising movement on the lands of the Russian Partition. In that way the Emperor of the French wanted to achieve a quick settlement of the war on the territory of Lithuania. After the fiasco of those plans, Napoleon created a separate administration of Lithuania headed by the Provisional Government Commission. In addition, he agreed for the state liberated from the Russians to join the General Confederation. It provoked a problem of cooperation of these authorities with the Confederation Councils and the government of the Duchy of Warsaw. Mutual relations of these organs formed a new Napoleon’s approach to the issue of the confederation connected with the necessity of the advance of the Great Army to the east. There was also no convocation of one Sejm, but the form of Lithuanian accession to the General Confederation was a rejection of historical Lithuanian separatism in the name of creation one Polish Kingdom what became impossible because the lost war against Russia.

This work aims to rethink the historiographic image of Napoleon's attitude to the idea of the Polish Kingdom's creation, which inspired the next generations of Poles after the final partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The author has attempted to verify the existing myth regarding the attitude of the French emperor to the Polish question based on archival and published sources and the most important scholarly works, both past and contemporary. Polish historiography frequently followed Napoleon's legend created in the 19 th century while assessing his activities in the Polish question. This legend, which arose under conditions of foreign rule, was an expression of the revolt of a conquered nation, which sought ways to return to independence, cultivating faith in the effective French support in the struggle for freedom. The next generations of historians either considered the patriotic function of the Napoleonic tradition in Polish society, which their publications were supposed to foster and develop, either rejected it or even fought against it. This article analyses the policy of Napoleon during the so-called first Polish war of 1806-1807, the war with Austria in 1809, but especially the so-called Second Polish War in 1812, when the idea of creating the Kingdom of Poland experienced some progress. New evidence relating, among