Niniejszy tekst stanowi zapis dyskusji nad artykułem Adama Groblera, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”, przeprowadzonej przez pracowników Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego w ramach spotkań Zielonogórskiej Grupy Lokalnej „Nauka a Religia”. Artykuł Groblera jest krytyczny wobec teorii inteligentnego projektu, odbiega jednak do pewnego stopnia od standardowych krytyk. Grobler nie powtarza niektórych błędów: wie, że teoria inteligentnego projektu nie identyfikuje projektanta z istotą nadprzyrodzoną; że teoria ta jest (chce być) neutralna wobec filozoficznego sporu między naturalizmem a nadnaturalizmem; nie traktuje darwinowskiej teorii ewolucji jako testowalnej teorii naukowej, ale jako metafizyczny program badawczy dostarczający idei heurystycznych. Przedstawia także nowe argumenty krytyczne. Grobler uznaje teorię inteligentnego projektu za teorię nienaukową przede wszystkim na tej podstawie, że nie oferuje wyjaśnień intencjonalnych dotyczących motywów domniemanego projektanta, a w związku z tym nie dostarcza żadnych idei heurystycznych mogących stanowić punkt wyjściowy badań naukowych. Uważa też za wątpliwe, czy da się wytyczyć granicę między tym, co możliwe, a tym, co niemożliwe do uzyskania drogą kumulacji przypadkowych zmian. W dyskusji jej uczestnicy wskazywali na wady i zalety argumentów Groblera oraz polemizowali z wygłaszanymi w jej trakcie poglądami.

Streszczenie. Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, a projekt ten jest wykrywalny metodami naukowymi. Krytycy odmawiają jednak tej koncepcji statusu teorii naukowej, wskazując tym samym, że nie zasługuje ona na poważną dyskusję w środo-wisku uczonych.W artykule zaprezentowane zostaną główne metodologiczne zarzuty względem teorii inteligentnego projektu, mające wskazywać na jej nienaukowy lub pseudonaukowy charakter i niemożliwość naukowego wykrywania projektu (przynajmniej w określonych obszarach badawczych). Krytycy starają się wykazać, że teoria ta: 1) sprzeniewierza się zasadzie naturalizmu metodologicznego (a więc jest koncepcją nadnaturalistyczną, kreacjonistyczną, religijną); 2) nie jest empirycznie testowalna; 3) nie odwołuje się do praw przyrody, nie mówi nic o projektancie i mechanizmie projektowania; 4) nie formułuje przewidywań; 5) jest argumentem z niewiedzy, a także 6) nie prowadzi do utworzenia płodnego programu badawczego, przez co nie jest użyteczna dla nauki. Zarzuty te zostaną poddane analizie z perspektywy metodologicznej tezy teoretyków projektu, zgodnie z którą warunkiem wystarczającym wnioskowania o projekcie są charakterystyczne skutki (oznaki, ślady) pozostawione przez działanie projektanta, które wskazują na przyczynę celową, choć nie muszą stanowić podstawy do określenia toż-Spór o możliwość wykrywania projektu w naukach przyrodniczych

No abstract

No abstract

Zgodnie z teorią inteligentnego projektu pewne zjawiska biologiczne i kosmiczne zostały zaprojektowane przez istotę inteligentną, która równie dobrze może być naturalna, jak nadnaturalna, a projekt ten jest wykrywalny naukowo. Krytycy wysuwają jednak zarzut, że o nienaukowym charakterze tej teorii świadczy fakt, iż nie jest ona użyteczna dla nauki, gdyż nie inspiruje nowych badań naukowych, hamując postęp nauki. Brak programu badawczego lub niedostatek realizowanych projektów badawczych dostrzegają nawet zwolennicy tej teorii, artykuł przedstawia jednak pewne możliwe w ramach teorii inteligentnego projektu badania. Chociaż z perspektywy metodologicznej opracowanie programu badawczego przez teoretyków projektu nie jest niezbędne, to realnie patrząc, ewentualny naukowy sukces teorii inteligentnego projektu zależy w dużej mierze od tego, czy zwolennicy tego ujęcia przekonają naukowców, że w jego ramach będą mogli coś robić, że może być ono dobrym, płodnym przewodnikiem badań, i dlatego wymaga od teoretyków projektu większego zaangażowania w wysiłek tworzenia i aktywnej realizacji programu badawczego niż można to było dotychczas zaobserwować z ich strony.