Bu araştırmanın amacı, zihin yetersizliği olan bireylerin iş yaşamına geçiş sürecinde öğretmen ve okul yöneticilerinin bilgi düzeylerini, bu süreçteki çalışmalarını sorumluluklarını, karşılaştıkları sorunları ve çözüm önerilerini belirlemektir. Araştırma verileri, 2016-2017 eğitim öğretim yılında Bolu ve Düzce il merkezlerindeki Özel Eğitim İş Uygulama Merkezleri ve Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezlerinde görev yapan 17 meslek öğretmeni ve 10 okul yöneticisinden toplanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme soruları formu ve kontrol listesinden elde edilen verilerin karşılaştırılmasıyla elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, zihin yetersizliği olan bireylerin eğitim aldıkları okullarda görev yapan meslek öğretmenleri ve okul yöneticilerinin geçiş, geçiş hizmet planı ile ilgili bilgilerinin yetersiz olduğu, bu konuda herhangi bir uygulama yapmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen ve okul yöneticilerinin, iş yaşamına geçişin sağlanamaması, mesleki uygulamanın gerçekleştirilememesi, materyal eksikliği, işbirliği yapılamaması gibi sorunlarla karşılaştıkları bulgularına ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili literatür kapsamında tartışılmış, zihin yetersizliği olan bireylerin iş yaşamına geçişinde bireyselleştirilmiş geçiş hizmet planlarının hazırlanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Zihin yetersizliği olan birey, mesleki eğitim, iş yaşamına geçiş, bireyselleştirilmiş geçiş hizmet planı, istihdam.

ÖZOtizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan öğrenciler, normal gelişim gösteren öğrenciler için hazırlanmış olan öğretim programlarından farklı olarak kendilerine özgü yetersizlikleri nedeni ile farklı programlara ve eğitim ortamına ihtiyaç duymaktadır. OSB'li öğrencilerin bağımsız yaşam becerilerini kazanmaları ve kişisel ihtiyaçlarının karşılanmasında özel eğitim öğretmenlerinin rol ve sorumlulukları önemli bir yer tutmaktadır. Bu kapsamda bu araştırmanın amacı, sınıfında OSB'li öğrenci bulunan özel eğitim öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir okulda OSB'li öğrencilerle çalışan ve amaçlı örnekleme tekniğine göre belirlenen 12 özel eğitim öğretmeni ile görüşülerek yürütülmüştür. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomeloji (olgu bilim) kullanılmıştır. Toplanan veriler, betimsel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda özel eğitim öğretmenlerinin OSB'li öğrencilerin eğitiminde yeterliklerinin düşük olduğu, yeterliklerini yükseltmek için hizmet içi eğitimlere katılma, seminerler alma, kurslara gitme, yüksek lisans tamamlama veya lisansta farklı dersler alma yollarına gittikleri görülmüştür. Ayrıca OSB'li öğrencilerin eğitiminde kullandıkları strateji veya teknikler bakımından oldukça yetersiz bilgiye sahip oldukları ve bilimsel dayanaklı uygulamaları kullanmalarına yönelik eğitimlere gereksinim duydukları görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, özel eğitim, öğretmen, özel alan yeterliği.

This research aims to determine the knowledge levels of special education teachers on the behavioral intervention techniques that are commonly used during the behavioral treatment of their students and to examine whether the demographic variables have effects on teachers' knowledge levels or not. Within the scope of research, data was collected from 295 special education teachers from 10 different cities. The data is collected through the Knowledge Test of Frequently Used Behavioral Intervention Techniques (F-BIT) and Demographic Information Forms that are already developed, valid, and reliable by the researcher. Later on, the data has been analyzed through descriptive statistical techniques. As for the results, the lowest grade that is obtained from the knowledge test was 5 and the highest was 30 while the average was 21 and the standard deviation was 4,74. During the research, it has been determined that knowledge levels of teachers are limited and gender does not have any effect on these limited levels. All the results have been discussed in the context of the importance of behavioral intervention, current conditions, and requirements of the process.

Bu araştırma Prof. Dr. Elif Sazak danışmanlığında, Yusuf Alpdoğan tarafından hazırlanan yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

No abstract