Monitoring water quality is one of the high priorities for the protection of water resources. Many different approaches are used to analyse and interpret the variables that determine the variance of water quality observed in various sources. Statistical methods, especially multivariate statistical techniques, constitute an important part of these approaches. In this study, ten water quality parameters, which were measured for twelve months from seven stations determined on Filyos River, were evaluated by carrying out principal component analysis (PCA) and cluster analysis (CA) from multivariate statistical methods. In addition, dominant quality parameters designating the quality of the water source were determined. According to PCA results, 4 principal components contained the key variables and accounted for 69.49% of total variance of surface water quality from Filyos River. Dominant water quality parameters were observed to be temperature, EC, DO and pH. While the study revealed that the river is exposed to agricultural pollution alongside with the water quality character generated by the climatic conditions, it also suggested that multivariate statistical methods are useful tools in evaluating complex data sets such as water quality data, and monitoring the quality of water resources.

ÖZET : Bu araştırma Erzurum ili Hınıs Ovası tarım topraklarının verimlilik durumunu belirlemek amacı ile yapılmıştır. Bu amaçla Erzurum ili Hınıs ilçe merkezinin dört bir yanından (Doğu, Batı, Güney ve Kuzey), farklı kültür altındaki (kuru tarım, sulu tarım ve çayır)arazilerden 0-30 cm derinlikten alınan 36 adet toprak örneği üzerinde yürütülmüştür. Toprak örneklerinde pH, E.C, kireç, organik madde, yarayışlı P, KDK, değişebilir Na ve K iletekstür analizleri yapılmıştır.Araştırma yöresi toprak örneklerinin analiz sonuçları ile sınır değerler karşılaştırılarak yöre topraklarının verimlilik durumları ile üretim potansiyelleri belirlenmeye çalışılmıştır. Analiz sonuçlarına göre araştırma yöresi toprak örneklerininnötr (%58.3) ve hafif alkalin (%41.7), tuzsuz (%100), orta (%75.0) ve fazla kireçli (%25.0) olduğu, organik madde içeriği yönünden az (%25.0), orta (%58.3), fazla (%16.7) sınıfında yer aldığı, elverişli P2O5 içeriklerinin az (%100), değişebilir K2O içeriğinin fazla, tekstürel açıdan %50.0'sinin tınlı,%42.0'sinin killi tın ve %8.0'inin killi bünyeye sahip olduğu belirlenmiştir.