and in Serbia in 2015. Appearing already in the title of my article the name "Aromanians" binds a specific political option, of with which I am aware. The use of this term by the Aromanian elites in Europe is the basis of my decision for its use. 5 Knowledge of i.e. Greek gave access to the high culture and was an important tool in trading activity-this is considered a fundamental mechanism of Hellenization (cf. T. Kahl,

Artykuł jest poświęcony analizie kształtu i historycznej dynamice stereotypu Chińczyka w społeczeństwie polskim. Oparty jest na badaniach sondażowych zespołu Ewy Nowickiej (1988 i 2018) oraz na nielicznych wynikach badań ilościowych i jakościowych innych autorów. Wizerunek Chińczyka uznaliśmy za szczególnie interesujący w badaniach nad społecznym dystansem jako klasyczny stereotyp zbiorowości „obcego nieznanego”, zbudowany na informacjach pośrednich (głównie medialnych) a nie na wiedzy płynącej z kontaktów osobistych, gdyż są one bardzo ubogie (liczba przebywających na terenie Polski obywateli Chin w r. 2020 niewiele przekraczała 20 tys.). Mała wiedza o Chinach i sąsiadach tego kraju powoduje, że czasami Chińczycy są w społeczeństwie polskim pojmowani w sposób uogólniony, jako Azjaci. W takiej sytuacji społecznej stereotyp obcej grupy skonstruowany jest wokół wartości kluczowych dla kultury społeczeństwa stereotyp tworzącego. W polskim stereotypie Chińczyka dominuje bardzo pozytywnie w kulturze polskiej ceniona cecha „pracowitość” (i jej pochodne). Jest ona związana z trzecią co do częstości cechą – „uległością wobec władzy” (brakiem dążenia do wolności indywidualnej i zbiorowej), a także z drugą co do częstości wskazań grupą cech związanych z uprzejmością, spokojem i ugrzecznieniem. Na skali sympatii Chińczycy lokują się nisko – należą do kilku najmniej lubianych narodów i grup etnicznych. W ostatnich latach następuje wzrost pozytywnego wizerunku Chińczyka, co posiada ewidentny związek ze wzrostem ekonomicznego znaczenia Chin na świecie. To ostatnie zjawisko w odpowiedziach respondentów wyraża się nie tylko w kategoriach podziwu, ale też niepokoju. Badanie przeprowadzone w połowie roku 2018 ukazuje wizerunek Chińczyka w społeczeństwie polskim tak jak on wyglądał niedługo przed wybuchem pandemii COVID-19.

Artykuł jest oparty na dwóch intensywnych antropologicznych badaniach terenowych. Poświęcony jest gwałtownie zachodzącym procesom kulturowym wśród zbiorowości posługujących się do niedawna (a obecnie szczątkowo) wschodnioromańskimi dialektami wśród mieszkańców Istrii, tracących tożsamość językową, „rozpływających się” wśród chorwackiej większości, ulegających radykalnej integracji tożsamościowej i asymilacji do narodowej kultury chorwackiej. Interesuje mnie nie tyle historyczne pochodzenie grupy, ile jej samookreślenie, jak się okazuje, skomplikowana tożsamość wewnętrzna zbiorowości a także podejmowane przez lokalną inteligencję próby jej regeneracji poprzez naukę regionalnego języka romańskiego. Uwzględniony zostaje także aspekt miejsca w hierarchii społecznej lokalnych grup wschodnioromańskich Istrii w oczach sąsiadów i kulturowa walka o jego zmianę.

Based on the author’s experience in long-term field research among the Sakha (Yakuts) and Buryats, the indigenous peoples of Eastern Siberia, the article deals with the complications of the field anthropologist’s thinking that they should not only understand but also share the mental structures of their subjects. When these subjects were or still are the object of someone else’s colonial superpower policy, the researcher feels absolutely obliged to be an advocate, a defender of their subjects. However, along with the sense of understanding and empathy, doubt arises when the researcher is openly criticised and the oppressors are presented in a positive light. In Siberia such is the case with the sympathising attitude to the myth of the “Great Patriotic War”.

ORCID 0000-0003-0170-0845. Źródło finansowania: Opieramy się wynikach sondażu zrealizowanego w czerwcu 2018 roku przez firmę Kantar, sfinansowanego w ramach grantu Opus przez Narodowe Centrum Nauki. Projekt badawczy OPUS 12 pt. "Polacy i inni po 30 latach" realizowany na podstawie umowy UMO-2016/23/B/HS6/03874 z dnia 4 sierpnia 2017 roku, zawartej przez Collegium Civitas z Narodowym Centrum Nauki. W skład zespołu badawczego weszli: kierownik -ewa Nowicka i członkowie zespołu badawczego: