De gevolgen van de stikstofaanpak voor het natuurbeleid. Een voorlopige analyse van de gevolgen voor de decentralisatie naar provincies en de gebiedsgerichte uitvoering. Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu, WOt-rapport 133. 73 blz.; 5 fig.; 6 tab.; 40 ref; 0 bijlagen. Dit rapport gaat over de (mogelijke) gevolgen van de structurele aanpak stikstof voor de uitvoering en evaluatie van het bestaande natuurbeleid in Nederland. De belangrijkste gevolgen zijn een gedeeltelijke recentralisatie van het natuurbeleid, toenemende focus op Natura 2000-doelen binnen het natuurbeleid en gevolgen voor de uitvoerbaarheid in bestaande gebiedsprocessen. Provincies zien mogelijkheden voor integratie van stikstofbeleid, natuurbeleid en andere doelen op gebiedsniveau. Dit vraagt wel om flexibiliteit in het nationale (stikstof)beleid en mogelijkheden om stikstofreductiemaatregelen gebiedsgericht in te zetten. De tijdsdruk om de stikstofreductie en het natuurherstel snel uit te voeren, staat op gespannen voet met deze integrale gebiedsgerichte aanpak. Ook vraagt de urgentie van de stikstofaanpak in sommige gebieden om de inzet van meer dwingende maatregelen zoals onteigening en wettelijke herverkaveling en een actief grondbeleid (o.a. aankopen ruilgrond). Voor toekomstige (lerende) evaluaties van het natuurbeleid bevelen we aan om te kiezen voor integrale evaluaties van natuur-en stikstofbeleid met aandacht voor de uitvoerbaarheid en synergie in gebiedsprocessen.

Dit rapport beschrijft een handelingsperspectief voor beleid op basis van de grote ruimtelijke uitdagingen uit de kaart van Nederland 2120 voor de lange termijn, gericht op voedselproductie op land en op zee. Om sneller richting visie NL2120 te komen, is onder andere meer rijksregie nodig, moet het gat tussen beleidsvisies en wetgeving worden gedicht en integrale afweging van belangen op schaalniveaus worden vormgegeven. Ondernemers hebben behoefte aan een langetermijnvisie en verdienmodellen die passen bij NL2120. Via een instrumentanalyse is geanalyseerd hoe de leidende principes van de kaart van NL2120 in de sturingsmix zijn verwerkt. In een workshop zijn kansen en barrières voor ondernemers benoemd.This report describes an action perspective for policy for the long term, based on the major spatial challenges from the map of the Netherlands 2120, aimed at food production on land and at sea. To move towards NL2120 more quickly, among other things, more central government is needed, the gap between policy visions and legislation must be closed and integral balancing of interests must be elaborated at different spatial scale levels. Entrepreneurs need a long-term vision and revenue models that fit NL2120. An instrument analysis was used to analyse how the guiding principles of the map NL2120 were incorporated into the management mix. Opportunities and barriers for entrepreneurs were identified in a workshop.Trefwoorden: Langetermijnvisie, handelingsperspectief, toekomst, voedselproductie, beleid Dit rapport is gratis te downloaden op https://doi.org/10.18174/550161 of op www.wur.nl/economicresearch (onder Wageningen Economic Research publicaties).

Kistenkas, F.H. en D.A. Kamphorst (2022). Value capturing in het landelijk gebied. Een verkenning van mogelijkheden en toepassing in vier praktijkvoorbeelden van zonne-en windenergie. Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu, WOt-rapport 148.Dit rapport gaat over mogelijkheden voor value capturing in het landelijk gebied, in het bijzonder de mogelijkheden om via value capturing eisen te stellen ten faveure van natuur en landschap bij wind-en zonne-energie op gemeentelijk niveau. Value capturing is opgevat als het voor-wat-hoort-wat-principe: in ruil voor planologische medewerking kunnen gemeenten eisen stellen aan projectontwikkelaars om (financieel) te investeren in natuur en landschap. Het geëigendste instrument hiervoor is de anterieure overeenkomst, die in beginsel vrijlaat welke omgevingsingrepen worden afgesproken (contractvrijheid). In de praktijk van vier projecten constateren we dat hier een bescheiden begin mee wordt gemaakt. Om value capturing op te gaan schalen en af te dwingen, is het aan te bevelen om: 1) voorwaarden t.a.v. landschap en natuur bij zonne-en windenergie aan de voorkant vast te leggen, bijv. in de omgevingsvisie en 2) de afspraken (evt. geholpen door een modelovereenkomst) per project vastleggen in een anterieure overeenkomst.Trefwoorden: value capturing; landelijk gebied; zonne-en windenergie; gemeentebeleid; landschappelijke inpassing This report is about the opportunities for value capture in rural areas, in particular the possibilities available to municipal councils for imposing requirements concerning nature and the landscape in solar and wind power projects through value capture. Value capture is considered to be a quid quo pro principle: in return for planning consent municipal councils can require developers to invest in nature and the landscape. The most suitable policy instrument for doing this is the anterior agreement, which in principle leaves open which environmental works can be agreed upon (freedom of contract). Practical experience in four projects shows evidence of modest beginnings.To scale up the practice of value capture, we recommend the following: 1) lay down conditions concerning landscape and nature in solar and wind power projects in advance, for example in the environment and planning strategy, and 2) lay down specific arrangements for individual projects (which may be based on a model agreement) in an anterior agreement.