Dil incelemelerinin önemli bir alanını oluşturan ad bilim, aynı zamanda dil-kültür ilişkisini de incelemesi bakımından disiplinler arası bir nitelik kazanmış ve antropoloji, sosloyoloji, folklor gibi birçok bilim dalı ile ortak bir çalışma sahası yakalamıştır. Ad bilim adı altında yapılan incelemeler, oldukça geniş bir literatürü kapsadığı için zamanla alt dallara ayrılmış ve kişi adları, hayvan adları, su adları, coğrafya adları gibi daha sayılabilecek pek çok araştırma alanını malzeme sahasına dahil etmiştir. Gerek ülkemizde gerekse diğer dünya ülkelerinde ad bilimin popüler birçok alanında sayısız çalışma yapılmıştır. Hatta Almanya gibi bazı Avrupa ülkelerinde ve Rusya'da özellikle yer adları ile ilgili çok ciddi bir literatür ve çalışma disiplini oluşmuştur. Türkiye'de de ad bilimle ilgili yerel ya da bölgesel düzeyde yapılmış pek çok araştırmanın varlığı söz konusudur. Ad bilimin, en az zikredilen alanları kadar önem gerektiren bir diğer çalışma alanı ise lakaplardır. Kişinin dolayısıyla mensubu olduğu toplumun özellikle sosyal yapısının ve aynı zamanda mizah yönünün anlaşılabilmesi için bu lakapların değişik yaklaşımlarla değerlendirilmesi gerekir. Ülkemizde lakaplarla ilgili bugüne kadar yapılmış kıymetli pek çok çalışma mevcutken bu çalışmaların büyük bir kısmında şeriye sicillerindeki lakaplar araştırılmıştır. Ancak toplumun konuyla ilgili bugünkü durumunu tespit eden çalışmalara da daha fazla eğilmek gerekmektedir. Söz konusu çalışma için nitel araştırma yöntemlerinden örnek durum çalışması tekniği ile Kilis merkeze bağlı ve özellikle yerli halkın yaşadığı mahallelerden lakaplar derlenmiş ve ulaşılan veriler kategorisel içerik analizi ile tasniflenmiştir. Böylece Kilis'teki lakaplar ve lakap verme ölçütleri belirlenerek yörede bu geleneğin genel eğilimleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte veriler, dil malzemesi açısından da ayrıca değerlendirilmiştir.

Bu çalışmada Mehmet Akif’in Türk milletinin tarihine yön veren bağımsızlık mücadelesi neticesinde kaleme aldığı ve edebî unsurlardan ziyade millî bir değer olan İstiklal Marşı’ndaki bazı anahtar kelimelerin lise son sınıf ve üniversite son sınıf öğrencileri tarafından bilinme durumları değerlendirilmiştir. Çalışma için 22 anahtar kelimenin yer aldığı görüşme formu kullanılmıştır. Hazırlanan form (İstiklal Marşı’nın yer aldığı bir nüsha ile), Kilis ilindeki devlet liselerinde son sınıfta öğrenim gören 111 öğrenci ve Kilis 7 Aralık Üniversitesi’nde değişik bölümlerde okuyan 111 öğrenci olmak üzere toplamda 222 öğrenciye uygulanmıştır. Çalışmada ulaşılan bulgular; öğrencilerin İstiklal Marşı’ndaki anahtar kelimeleri bilme/bilmeme düzeylerinin cinsiyete, bölüme ve eğitim kademelerine göre istatistiksel açıdan bazı farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur.

No abstract

kadar yayınlanan dizi adlarından seçkisiz örneklem şeklinde oluşturulan verideki kelimeleri köken bakımından sınıflandırmak suretiyle Türkçenin hangi dil ile ne ölçüde etkileşim hâlinde olduğunun tespiti amaçlanmış ve ulaşılan sonuçlar, Türk dil/kültür tarihi ile uygunluğu bakımından değerlendirilmiştir. Araştırma verileri için ilgili kanalların internet sitelerinden derlenen 576 dizi adındaki kelimeler, örnek durum çalışması tekniği ile incelenmiş ve içerik analizi yapılarak deşifre edilen veriler çeşitli tasniflerle değerlendirilmiştir. Sonuçta TV dizi adlarındaki kelimelerin %55'inin Türkçe, %31'inin Arapça, %8'inin Farsça, %4.5'inin batı kökenli ve %2'sinin de kökeninin belirsiz olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla dizi adlarında Türkçe açısından betimlenen durumun Türk dil/kültür tarihi ile bağının günümüzde de kuvvetli olduğunu söylemek mümkündür.

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin Türk Dili dersine ilişkin tutumlarını belirlemek ve söz konusu tutumlarına cinsiyet, sınıf düzeyi, ana bilim dalı, mezun olunan lise türü, günlük ortalama okunan kitap sayfa sayısı, günlük ortalama genel ağ kullanma sıklığı ve günlük ortalama izlenen televizyon süresi değişkenlerinin etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Nicel araştırma yaklaşımlarından biri olan tarama modelinde tasarlanan çalışma, 2019-2020 akademik yılı güz döneminde Kilis 7 Aralık Üniversitesi Muallim Rıfat Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 381 iki, üç ve dördüncü sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmadaki veri toplama araçları Türk dili dersine ilişkin tutum ölçeği ile kişisel bilgi formundan oluşmaktadır. Araştırmada ulaşılan bulgular, Türk Dili dersine ilişkin öğrenci tutumlarının yüksek oranda olumlu olduğunu; söz konusu tutumun sadece günlük okunan ortalama kitap sayfa sayısı değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiğini bunun yanında cinsiyet, sınıf düzeyi, ana bilim dalı, mezun olunan lise türü, günlük ortalama genel ağ kullanma sıklığı ve günlük ortalama izlenen televizyon süresi değişkenlerine göre ise anlamlı farklılık göstermediğini ortaya koymaktadır.