No abstract

Afetler, can ve mal kayıpları gibi büyük zararlara yol açan beklenmedik ve istenmedik durumlardır. Doğal afetlere örnek olarak deprem, sel, heyelan, erozyon, çığ ve obruklar gösterilebilir. Önemli bir afet türü olan obruklar meydana geldiği alanda ciddi güvenlik sorunları meydana getirmektedir. Tüm dünya da oluğu gibi Türkiye’de de, yeraltı su kaynaklarının giderek azalması, iklim özelliklerini hesaba katılmadan yapılan yoğun tarımsal faaliyetler ve bunlara ek olarak ilgili bölgelerin jeolojik yapısı gibi faktörler obruk oluşma riski bulunan alanlarda sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Mal ve can kaybına yol açan, kontrol edilemeyen ve aniden gelişen obruk olaylarını tamamen engellenemese de, önlem alabilmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı Aksaray ilinde hızla sayısı artan obrukların mekansal olabilirliğini tahmin eden ve gösteren duyarlılık haritalarının oluşturulmasıdır. Obruk duyarlılık haritalarının oluşturulmasında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi kullanılmıştır.

The study area is located around the town of Hatunsaray, approximately 40 km away from the south-west of Konya. In this study, the petrological and geochemical characteristics of the Bulumya ignimbrite, Detse ignimbrite and Sadıklar ignimbrite observed in the region were revealed. The study area is basically Upper Miocene - Lower Pliocene aged Güneydere formation and overlying Bulumya ignimbrite, Detse ignimbrite, Sadıklar ignimbrite and Quaternary alluviums. All these units were formed in the Upper Miocene - Lower Pliocene aged fluvial and lake environment and have a lateral vertical transition with carbonate, clastic units. The gray colored Bulumya ignimbrite contains andesite-dacite rock fragments and large pumice grains. The Detse Ignimbrite is yellow in color and shows a well sorted lapilli tuff composition. The Sadıklar Ignimbrite, on the other hand, contains agglomeratic levels with yellow colored slightly fused lenses and wedge geometry. All ignimbrite samples have porphyric texture and were classified as “crystal-vitric tuff” and “crystal lithic-vitric tuff” in the glass-crystal-rock fragment classification. In petrographic investigations of ignimbrites, general mineral paragenesis consists of quartz, plagioclase, plagioclase microliths, biotite, amphibole, opaque minerals and rock fragments. When geochemical data are evaluated, it is observed that all ignimbrite samples are subalkaline, trachy-andesite, andesite-basaltic andesite and calc-alkaline in character. When the main oxide, trace and rare earth elements are evaluated, fractional crystallization is observed in ignimbrites mainly controlled by K-feldspar and plagioclase minerals. In addition, the high K and Rb content in the spider diagrams indicate crustal contamination. The distribution of the ignimbrite samples in the Rb/Y-Nb/Y diagram suggests that the magma source forming the samples is enriched by subduction and/or crustal components.

Tarihi yapıları oluşturan yapı malzemeleri genellikle taş, harçlarla (kireç bağlayıcı ile yapılmış olan) yapılan tuğlalar ve ahşaptan oluşmaktadır. Tarihi yapılarda yapı malzemelerinin karakteristiği doğru koruma ve onarım yapılabilmesi oldukça önemlidir. Koruma ve onarım işlemleri sırasında taş bölümlerin özgün (orijinal) veya eşdeğer yapı taşlarıyla, sıvalarda da kireç bağlayıcının yenilenmesi uygun olmaktadır. Tarihi yapıların restorasyon çalışmalarında ilksel harç bileşenlerinin oranı çok önemli olduğundan harç örneklerinin kimyasal ve dokusal olarak incelenmesi, uygun bileşenlerin belirlenmesi ve bileşenlerin oranlarının saptanması açısından gerekmektedir. Bu sebeple koruma ve onarım güçlendirilmesi çalışmalarında jeolojik kökenli malzemenin özelliklerinin bilinmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Tyana Roma hamamına ait yapıların korunması ve onarımına yönelik özelliklerinin analitik yöntemlerle tespiti amaçlanmıştır. Tyana Roma Hamamına ait harç örneklerine ait fiziksel, kimyasal ve petrografik özellikleri belirlenmesi için ph, iletkenlik, özgül ağırlık, granülometrik elek analizi-agregada tane boyutu dağılımı gibi fiziksel testler, petrografik analizler, X-Işını Floresans (XRF) analizi, X-Işını Kırınım yöntemi (XRD) gibi jeokimyasal yöntemler uygulanmıştır.