ÖzBu çalışma; farklı söküm sürelerinin (her yıl söküm; iki yılda bir söküm veya hasat) ve farklı dikim derinliğinin (5 cm ve 15 cm), safran (Crocus sativus L.) bitkisinin gelişmesine ve bazı tarımsal özelliklerinin üzerine etkisini belirlemek üzere Hatay ilinde yapılmıştır. Kormlar, çevre uzunluklarına göre, dikilmeden önce üç farklı korm boyuna ayrılmıştır. Deneme tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çıkış gösteren korm sayısı (adet/parsel), çıkış gösteren toplam çiçek sayısı (adet/parsel), toplam safran verimi (gr/parsel), hasat edilen korm sayısı (adet/parsel), hasat edilen korm ağırlığı (gr/parsel) ve birim korm ağırlığı (gr/korm) gibi karakterlerde ölçümler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; çiçek sayıları 0-57.3 arasında değişmiştir. En yüksek çiçeklenme 2 yılda bir hasat edilen ve 15 cm derinliğe dikilmiş olan büyük boylu kormlardan elde edilmiştir (57.3 adet/parsel). Hasat edilen korm sayıları ise 10 ile 56.3 adet/parsel arasında değişmiştir. En yüksek korm sayısı iki yılda bir sökülen, 5 cm derinliğe dikilmiş, büyük boylu kormlardan elde edilmiştir (56.3 adet/parsel). Tüm sonuçlar değerlendirildiğinde safran kormlarının her yıl söküm yapılmasının pek uygun olmadığı; dikim yapıldıktan sonra en az iki yıl süreyle bitkilerin tarlada söküm yapılmadan bırakılmasının gerekli olduğu; korm sayısı ve verimi açısından bunun önemli olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Safran yetiştiriciliği, Crocus sativus L., safran verimi, Hatay ili Effects of Different of Harvesting Periods and Planting Depths on the Development of Saffron (Crocus sativus L.) Plant and It's Agricultural Characteristics AbstractThis study was carried out in Hatay province to determine the effects of different harvesting periods (yearly harvest, two yearly harvest) and different planting depths (5 cm and 15 cm) on the development of saffron (Crocus sativus L.) plant and it's agricultural characteristics. The corms were separated into three different sizes before planting regarding their circumference length. The experiment was conducted by completely randomized design technique in split plots with three replicates. The following parameters; number of sprouts (number/plot), total numbers of flowers (number/plot), total saffron yield (gr/plot), total harvested corms (number/plot), total weight of harvested corms (gr/plot) and unit corm weight (gr/corm) were recorded. According to the results obtained; the number of flowers changed between 0-57.3. The highest flowering was obtained from large-sized corms (57.3 number/plot) harvested every 2 years and planted at a depth of 15 cm. The number of harvested corms ranged from 10 to 56.3 pots. The highest number of 56.3 corms was obtained from large-sized corms planted at 5 cm depth which were removed in every 2 years. When all the results are evaluated, it has been determined that saffron corms are not appropriate for harvesting every year; it is necessary to leave the plants without harvesting ever year in the field for at leas...

Bu çalışmanın temel amacı, safranın önemli farmakolojik ajanları (safranal, krosin ve krosetin) ve uçucu bileşenlerinin farklı depolama sürelerinde nasıl etkilendiğini belirlemektir. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmanın birinci aşamasında GC-MS/FID analizi ile safranın kalite kriterlerini belirlemede kullanılan önemli farmakolojik ajanlar olan safranal, crocin ve crocetin gibi temel bileşenlerin farklı depolama sürelerinin kalite üzerine etkileri araştırılmıştır. İkinci aşamada ise GC-MS/MS analizi ile stigma üzerindeki uçucu bileşenler belirlenmiş ve bu uçucu bileşenlerin karşılıklı değerlendirilmesi yapılarak, yağ asidi ve biyoaktivite özelliğine sahip uçucu bileşenlere etkileri değerlendirilmiştir. Bulgular: Safran bitkisinin stigmasının depolanma süresi uzadıkça farmakolojik ajan olarak kullanılan safranal, crocin ve Crocetin miktarları azalmaktadır. Farklı depolama sürelerinde safranal, 2,3-Dihydro-3,5-Dihydroxy-6-Methyl-4h-Pyran-4-One, Isopropylidenecyclopropyl methyl ketone, Ketoisophorone, Glycerol Palmitate ve N-Propylacetamide oranlarının depolama süreleri uzadıkça azaldıkları görülmüştür. Bunlar haricindeki diğer uçucu bileşenlerin çoğunun miktarlarında dalgalanmalar gözükmektedir. Uçucu yağ asidi bileşenlerinin oranları değerlendirildiğinde en yüksek %36.74 oranında 44 ay depolama süresinde ve en düşük %19.36 ile 8 ay depolama süresinde gerçekleşmiştir. Biyoaktif özelliğe sahip uçucu bileşen oranları değerlendirildiğinde en yüksek %49.17 ile 8 ay depolama süresinde ve en düşük ise %46.29 ile 44 ay depolama süresinde biyoaktif bileşen oranının gerçekleştiği görülmüştür. Hem yağ asidi hem de biyoaktif bileşenlere bakıldığında en yüksek oran 44 ay depolama süresinde %83.03 ile gerçekleşmiştir. Sonuç: Depolanma süresine bağlı olarak farmakolojik ajanlarının (safranal, crocin, Crocetin) miktarları azalmaktadır. Ancak yağ asidi ve biyoaktif bileşen oranları bunu telafi etmektedir.

No abstract

ÖzetHatay/Kırıkhan'da yetiştirilen safran (Crocus sativus L.) stigmasının metanol/etil asetat karışımı ile ekstraksiyonu yapılmış ve safranın uçucu bileşenlerinin analizi GC-MS (gaz kromatografisi-kütle spektroskopisi) ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Safran stigmasında değişik yapılarda fitokimyasalların bulunduğu gözlenmiştir. Bu bileşenlerin bazıları literatürden elde edilen verilere göre, biyoaktif özelliklere ve birçok farmakolojik etkiye sahiptirler. Anahtar kelimeler:Crocus sativus L, GC-MS, ultrasonik ekstraksiyon, safran, stigma. GC-MS Analysis of Saffron (Crocus sativus L.) Stigma Extract Grown in Hatay / Kırıkhan AbstractSaffron (Crocus sativus L.) stigma grown in Hatay / Kırıkhan was extracted with methanol / ethyl acetate mixture and volatile components of the saffron was determined by GC-MS analysis (gas chromatography-mass spectroscopy). According to the obtained results, phytochemicals in various structures were observed in the Saffron stigma. Some of these components have bioactive properties and many pharmacological effects according to the literature.

No abstract