Mastering the skills of reading and writing encourages intensive lexical development that enriches the ability to speak and write. The presence of a delay or an identified speech and/or language disorder at an early age affects the outcome of learning these skills. The aim of this paper is to familiarize readers with the characteristics of apraxia of speech and to draw attention to the difficulties these children exhibit in the process of learning to read and write. Apraxia of speech represents a difficulty in planning and programming the position of the speech organs that are required for the production of speech sounds. For a long time it was believed that this was exclusively a motor speech disorder. New findings changed the aspect of observing this disorder where language disorders were also identified in these children. The primary reason for children with apraxia of speech having difficulty acquiring reading and writing is a delay in the development of phonological awareness, which is known to be the basis of the language system for learning academic skills. Research dealing with the characteristics of written language in children with apraxia of speech is scarce, especially in the Serbian language. A review of the available literature found an emphasis on the presence of language barriers that are assumed to hinder the acquisition of these skills, which subsequently results in poorer academic performance.

Kreiranje adekvatnog programa okupacione terapije pred stručne radnike postavlja zahteve za posedovanjem mnogih znanja, sposobnosti i veština. Cilj istraživanja je bio utvrditi subjektivnu percepciju nivoa stručnih kompetencija kod profesionalaca u sprovođenju programa okupacione terapije u ustanovama socijalne zaštite. Istraživanjem je obuhvaćeno 65 stručnih radnika iz pet ustanova socijalne zaštite u Vojvodini koji primenjuju program okupacione terapije. Za potrebe istraživanja kreiran je upitnik koji obuhvata pitanja koja se odnose na veštine i iskustva stručnih radnika u sistemu socijalne zaštite. Pitanja su grupisana u nekoliko celina (oblasti rada): poznavanje procesa procena, veštine vođenja dokumentacije, pridržavanje plana tretmana/ usluga, poznavanje stručne i pravne regulative, efikasna koordinacija slučaja, veštine u primeni intervencija i nivoi primene programa podrške. Za svako od pitanja ispitanici su se izjašnjavali o nivou razvijenosti kompetencije na četvorostepenoj skali, načinu sprovođenja navedene veštine i potrebi za dodatnom obukom u navedenoj oblasti. Rezultati pokazuju da samo 31% ispitanika koristi standardizovane metode procene u svom radu, kao i da postoji značajna razlika u subjektivnoj percepciji nivoa kompetencija stručnih radnika u odnosu na obrazovni profil, radno mesto i godine radnog staža. Defektolozi značajno više od drugih stručnjaka procenjuju da su dovoljno kompetentni u svim oblastima rada. Ispitanici sa nižim nivoom obrazovanja češće izveštavaju o potrebi za dodatnom obukom u pojedinim oblastima primene programa okupacione terapije. Ovakvi podaci su nam značajna smernica za organizovanje celoživotne profesionalne podrške (edukacije) stručnim radnicima koji sprovode programe okuapcione terapije u našoj zemlji.

U ovom radu biće analizirani uslovi rada stručnih radnika koji su u neposrednom kontaktu sa decom sa smetnjama u razvoju tokom pandemije koronavirusa (COVID-19), ali i potencijalna rešenja za prevazilaženje izazova sa kojima su se susretali u proteklom periodu. Strategije javnog zdravlja poput mera socijalnog distanciranja i prestanka rada određenih institucija, koje su mnoge zemlje uključujući i Republiku Srbiju donele tokom 2020. i 2021. godine u cilju sprečavanja širenja pandemije koronavirusa (COVID-19), uticale su na promene u svakodnevnoj rutini ljudi širom sveta. Zbog ovih mera dolazi do ograničenog pristupa resursima koje su u redovnim okolnostima deca sa smetnjama u razvoju koristila – vaspitno-obrazovnom sistemu i sistemu zdravstvene i socijalne zaštite. Sistematskim pregledom aktuelne literature u ovom radu ističemo specifičnu poziciju stručnjaka koji rade sa decom tokom pandemije koronavirusa (COVID-19), uz poseban osvrt na lično zadovoljstvo poslom i samoefikasnost pre i u toku pandemije, te nivo stresa i izazove sa kojima se susreću defektolozi, kao i načine prevazilaženja novonastalih uslova rada. Pandemija preusmerava fokus rada stručnjaka sa direktnog rada sa detetom na procese i postupke saradnje sa roditeljima i/ili starateljima u većoj meri nego što je to bio slučaj u periodu pre pandemije.