StreszczenieWprowadzenie i cel pracy. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) próchnica jest to proces patologiczny, miejscowy, pochodzenia zewnątrzustrojowego, prowadzący do odwapnienia szkliwa, rozpadu twardych tkanek zęba i w konsekwencji tworzenia ubytku. Zachorowalność na próchnicę zwiększa się wraz z wiekiem, zbliżając się do 100% u dzieci między 6. i 7. rokiem życia. Polska jest jednym z niewielu krajów Europy, w którym nie udało się zmniejszyć zapadalności na próchnicę u dzieci pomimo zaleceń WHO na rok 2000, mających na celu obniżenie frekwencji próchnicy wśród dzieci 6-letnich do poziomu 50%. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i porównanie stanu zdrowia jamy ustnej dzieci z obszarów wiejskich i miejskich oraz wskazanie przyczyn i możliwych rozwiązań tego problemu, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na obszarze województwa lubelskiego. Skrócony stan wiedzy. Aktualne dane na temat stanu zdrowia jamy ustnej w naszej populacji czerpiemy z ogólnopolskich badań realizowanych na zlecenie Ministerstwa Zdrowia. Główny problem w zakresie zdrowia jamy ustnej w naszym społe-czeństwie dotyczy częstości występowania próchnicy wczesnej, która dotyczy dzieci do 3. roku życia. Statystycznie ponad 50% dzieci w wieku 3 lat ma zęby z ubytkami próchnicowymi. Z danych Ogólnopolskiego Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji polskiej w latach 2013-2015 wynika, iż jedynie 20,4% dzieci 12-letnich jest wolnych od próchnicy, 21,3% z terenów miejskich i 19,2% z terenów wiejskich. W województwie lubelskim -16,2%. Podsumowanie. Za katastrofalny stan zdrowia jamy ustnej dzieci w polskiej populacji w dużej mierze odpowiada ograniczona dostępność do zabiegów profilaktyczno-leczniczych świadczonych w ramach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Jednym z założeń ministerialnego programu monitorowania stanu zdrowia jamy ustnej jest wyrównywanie różnic w dostępie do edukacji prozdrowotnej oraz położenie nacisku na zabiegi profilaktyczno-lecznicze w zależności od lokalizacji i regionu [1]. W realizacji tego celu w odniesieniu do dzieci z obszarów wiejskich trafnym rozwiązaniem mogą okazać się dentobusy. Słowa kluczowepróchnica, obszary wiejskie, świadczenia stomatologiczne, dentobus WPROWADZENIE I CEL PRACYPróchnica zębów, obok nowotworów, choroby niedokrwiennej serca, alergii, cukrzycy typu 2, uznawana jest za poważną chorobę cywilizacyjną, silnie warunkowaną stylem życia oraz czynnikami systemowymi i środowiskowymi [1].Zgodnie z definicją WHO jest to proces patologiczny, umiejscowiony, pochodzenia zewnątrzustrojowego, prowadzący do odwapnienia i proteolitycznego rozpadu twardych tkanek zęba [2]. Ubytki próchnicowe powstają na skutek działania kwasów wytwarzanych z cukrów przez bakterie obecne w jamie ustnej. U dzieci proces demineralizacji w zę-bach mlecznych, ale także w zębach stałych niedojrzałych przebiega znacznie szybciej niż u osób dorosłych. Dlatego nieleczony ubytek próchnicowy stosunkowo szybko będzie się rozwijać, czego konsekwencją będzie zapalenie miazgi...